Vitamin K là một nguyên tố vi lượng quan trọng cho sức khỏe và tăng trưởng bình thường của con người. Nó có vai trò quan trọng trong quá trình đông máu và cũng ảnh hưởng đến sức khỏe của hệ tim mạch và xương khớp. Trên Doctor có sẵn, chúng ta sẽ tìm hiểu thêm về vitamin K và những điều cần biết về nó.
Vitamin K là gì?
Vitamin K là một nhóm các hợp chất vi lượng có cấu trúc hóa học là 2-methyl-1,4-naphthoquinone. Nó thường có trong thực phẩm hoặc có sẵn dưới dạng thực phẩm bổ sung. Có hai dạng chính của vitamin K là vitamin K1 (phylloquinone) và vitamin K2 (menaquinone). Vitamin K1 chủ yếu có trong thực vật, trong khi vitamin K2 có thể được tổng hợp bởi vi sinh vật đường ruột ở người và được tìm thấy trong các loại thực phẩm và menadione (vitamin K3) là một dạng tổng hợp khác.
Công thức hóa học chung của vitamin K
Vai trò của vitamin K đối với sức khỏe
Vai trò đông máu
Vitamin K có chức năng như một coenzym cho carboxylase phụ thuộc vitamin K, một loại enzyme cần thiết cho quá trình đông máu và chuyển hóa xương. Prothrombin là một protein quan trọng trong quá trình đông máu và nó phụ thuộc vào sự hiện diện của vitamin K. Do đó, thiếu vitamin K có thể gây ra các vấn đề về đông máu.
Vai trò đối với hệ tim mạch
Vitamin K có thể ngăn ngừa vôi hóa mạch máu, một trong những yếu tố nguy cơ của bệnh tim mạch vành. Nó được cho là có khả năng ngăn chặn xơ vữa mạch máu thông qua việc kích hoạt protein Gla-matrix (MGP), một protein phụ thuộc vitamin K.
Vai trò đối với xương khớp
Vitamin K là một dạng coenzym tham gia vào quá trình carboxyl hóa gamma của nhiều protein, trong đó có osteocalcin, một protein quan trọng trong quá trình hình thành xương. Thiếu vitamin K có thể làm giảm quá trình khoáng hóa xương và góp phần vào việc xảy ra loãng xương.
Vitamin K tham gia vào quá trình đông máu
Nhu cầu vitamin K hàng ngày
Lượng vitamin K cần bổ sung hàng ngày phụ thuộc vào độ tuổi và giới tính. Dưới đây là lượng khuyến nghị hàng ngày theo độ tuổi:
- Trẻ sơ sinh: 10 mcg
- Trẻ em từ 1-3 tuổi: 30 mcg
- Trẻ em từ 4-6 tuổi: 55 mcg
- Trẻ em từ 7-9 tuổi: 60 mcg
- Nam và nữ từ 10-18 tuổi: 75 mcg
- Nam từ 19-49 tuổi: 120 mcg
- Nữ từ 19-49 tuổi: 90 mcg
- Nam từ 50 tuổi trở lên: 120 mcg
- Nữ từ 50 tuổi trở lên: 90 mcg
Dấu hiệu của người thiếu vitamin K
Thiếu vitamin K có thể gây ra các vấn đề về đông máu và xương khớp. Thời gian đông máu kéo dài và xuất huyết là dấu hiệu chính của tình trạng thiếu vitamin K. Ngoài ra, thiếu vitamin K cũng có thể làm giảm quá trình khoáng hóa xương và góp phần vào việc xảy ra loãng xương.
Đối tượng có nguy cơ thiếu vitamin K
Nguy cơ thiếu vitamin K có thể xảy ra ở trẻ sơ sinh và những người bị rối loạn kém hấp thu. Trẻ sơ sinh có nguy cơ thiếu vitamin K do khả năng vận chuyển vitamin K qua nhau thai thấp và hàm lượng vitamin K trong sữa mẹ thấp. Những người bị rối loạn kém hấp thu và dùng thuốc ngăn chặn quá trình chuyển hóa vitamin K cũng có nguy cơ thiếu vitamin K.
Vitamin K từ thực phẩm chức năng và thuốc
Vitamin K có trong hầu hết các thực phẩm bổ sung và cũng có sẵn dưới dạng thực phẩm chức năng. Có nhiều dạng chế phẩm của vitamin K như vitamin K1 và vitamin K2, cùng với menadione (vitamin K3). Nên tham khảo ý kiến bác sĩ trước khi sử dụng thuốc hoặc thay đổi liều dùng.
Các dạng bào chế của vitamin K
- Vitamin K1 (phylloquinone) và phytonadione (dạng tổng hợp của vitamin K1) là hai dạng vitamin K phổ biến trong thực phẩm bổ sung.
- Vitamin K2 bao gồm menaquinone-4 và menaquinone-7, có nguồn gốc từ vi sinh vật đường ruột và được tìm thấy trong các loại thực phẩm và menadione (vitamin K3) là một dạng tổng hợp khác.
Liều dùng vitamin K
- Menadiol: Liều dùng thông thường là 5-10mg mỗi ngày cho người lớn và trẻ em. Vitamin K cũng có dạng tiêm cho người lớn, thanh thiếu niên và trẻ em.
- Phylloquinone: Liều dùng thông thường là 2,5-25mg mỗi ngày cho người lớn và thanh thiếu niên. Tuy nhiên, không nên sử dụng phylloquinone cho trẻ em.
Thực phẩm giàu vitamin K
Vitamin K có trong nhiều thực phẩm, đặc biệt là các loại rau lá xanh như cải rổ, củ cải xanh, rau bina, bông cải xanh, cải Brussels, rau diếp. Ngoài ra, dầu đậu nành, dầu hạt cải cũng là nguồn giàu vitamin K. Nên kết hợp thực phẩm giàu vitamin K với chất béo để tăng khả năng hấp thu.
Vitamin K tương tác với các loại thuốc
Vitamin K có thể tương tác với một số loại thuốc như thuốc chống đông máu, thuốc kháng sinh, thuốc cô lập axit mật và orlistat. Nên tham khảo ý kiến bác sĩ trước khi sử dụng thuốc và bổ sung vitamin K.
Câu hỏi thường gặp
Vậy là bạn đã hiểu rõ về tầm quan trọng của vitamin K đối với sức khỏe. Nếu bạn hoặc người thân của bạn cần kiểm tra sức khỏe, đừng ngần ngại đặt lịch hẹn với chuyên gia hoặc bác sĩ trên Doctor.
