Bạn đã bao giờ thắc mắc củ nào mới đúng chính tả, Củ sả hay củ xả? Thực tế, phát âm của từng vùng, từng miền có thể khiến nhiều người bị nhầm lẫn giữa s và x, giữa dấu hỏi và dấu ngã. Vậy trong hai cách phát âm này, củ đúng chính tả là củ sả hay củ xả?
Củ sả hay củ xả?
Thông thường, rất nhiều người gọi củ này là "củ xả", bởi vì cả hai cách phát âm này nghe gần như nhau. Tuy nhiên, theo các giáo sư, từ "củ sả" mới là từ đúng chính tả. Vì sả là một loài thực vật, trong khi xả là một động từ chỉ một hành động như xả nước, xả quần áo...
Củ sả là gì?
Chi sả, có tên khoa học là Cymbopogon, là một chi chứa khoảng 55 loài thuộc họ Poaceae, xuất hiện chủ yếu ở vùng có thời tiết nhiệt đới và ôn đới ấm của Cựu thế giới. Chúng là các loài cỏ sống lâu năm và cao, thường được gọi là sả.
Cây sả hay củ sả là loại cây sống lâu năm, mọc thành bụi và cao từ 0,8m đến 1m. Cây sả có lá giống lá lúa, nhám hai mặt lá, khi bóc vỏ ra có mùi thơm như mùi của chanh. Cây sả có thân rễ trắng hoặc hơi tím, được trồng ở nhiều nơi. Theo Đông y, cây sả có vị cay, mùi thơm và tính ấm.
Cây sả từ xưa đến nay đã được sử dụng một cách toàn diện từ gốc cho tới ngọn, với nhiều cách sử dụng khác nhau như dùng tươi, phơi khô, ướp lạnh và chế biến thành nhiều dạng thành phẩm khác nhau.
Cách trồng củ sả
Cách trồng củ sả rất đơn giản và cây sả phát triển rất nhanh. Những chồi sả liên tục sinh ra từ nách lá và tạo thành bụi. Vì vậy, những cây sả già ở giữa bụi sẽ non hơn cây sả xung quanh.
Củ sả có khả năng chịu hạn tốt, có thể chịu được thời tiết nắng hạn kéo dài. Để cây sả phát triển thành bụi lớn, bạn cần trồng củ sả ở nơi có nhiều ánh sáng mặt trời và tránh trồng ở nơi thiếu ánh sáng.
Các bước chuẩn bị trước khi trồng sả:
Chuẩn bị đất trồng
Củ sả có thể trồng ở nhiều loại đất khác nhau. Tuy nhiên, nếu muốn trồng một cách bài bản, bạn nên chọn đất tơi xốp, giàu dinh dưỡng hơn và có nhiều chất mùn để cung cấp đủ dinh dưỡng cho cây sả phát triển mạnh hơn và đâm chồi nhanh hơn.
Chuẩn bị dụng cụ trồng
Để trồng củ sả tại nhà, bạn có thể sử dụng các loại thùng xốp hoặc các chậu cây cảnh có sẵn. Chậu trồng củ sả cần rộng và sâu ít nhất 40cm để rễ cây có không gian để phát triển.
Nhân giống củ sả
Phương pháp nhân giống củ sả đơn giản, bằng cách tách nhánh con bên ngoài bụi sả. Khi tách, bạn cần cẩn thận để giữ gốc rễ của củ sả. Phương pháp này đơn giản và tỷ lệ sống rất cao.
Ngoài ra, nếu bạn không có bụi sả mẹ để tách nhánh, bạn có thể mua nhánh sả không có rễ ở chợ. Chọn nhánh sả mập mạp và khỏe mạnh, cắt cách gốc sả khoảng 15cm. Ngâm sả trong nước và để nơi có ánh sáng mặt trời, sau 2 ngày, rễ sả sẽ xuất hiện và sau khoảng 1 tuần, lá sả sẽ bắt đầu mọc. Thay nước mỗi vài ngày cho đến khi lá và rễ khỏe mạnh, sau đó trồng cây xuống đất.
Cách trồng củ sả
Cắt nhánh sả giống khoảng 20cm - 30cm, sau đó bóc bỏ lớp bẹ già bên ngoài của nhánh sả. Cho đất vào chậu đã chuẩn bị, tạo lỗ khoảng 5cm - 6cm. Đặt 2 - 3 nhánh sả vào lỗ, rồi lấp đất và ém chặt để gốc cây chắc chắn hơn. Đặt nhánh sả theo góc từ 15° - 20°. Tưới nước mỗi ngày 2 lần để cây phát triển tốt.
Các kỹ thuật chăm sóc cây sả
Tưới nước, làm sạch cỏ và tỉa
Nếu chỉ biết cách trồng cây sả mà không chăm sóc, cây sả sẽ không phát triển tốt. Cây sả có khả năng chịu hạn tốt nhưng không có nghĩa là bạn có thể bỏ qua việc chăm sóc. Hãy chú ý tình trạng đất và bổ sung nước đúng lúc nếu đất bị khô.
Nếu thấy cỏ dại mọc, tiêu diệt chúng ngay lập tức để không làm cây mất chất dinh dưỡng. Tỉa bỏ lá vàng, lá thối để giúp gốc thoáng và cây phát triển tốt hơn.
Nếu cây sả đã sống lâu và sinh nhiều nhánh con, hãy trồng sang một chậu mới để cây có không gian để phát triển. Thực hiện việc này trong thời tiết mát mẻ, cẩn thận để không ảnh hưởng đến bộ rễ.
Bón phân và phòng trừ sâu bệnh
Để cây sả phát triển tốt, bạn nên bón thúc sau khi trồng từ 20 - 25 ngày. Sử dụng phân đạm để bón cho cây. Khi bón phân, vun xới cho gốc cây. Sau 1 tháng, bón thúc lần 2 để kích thích sinh ra nhiều nhánh con.
Củ sả có mùi đặc trưng, có thể xua đuổi muỗi hiệu quả. Do đó, bạn không cần lo lắng về sâu bệnh .
Thu hoạch sả đúng cách
Nếu tuân thủ hướng dẫn trồng cây sả như đã đề cập ở trên, sau khoảng 3 - 4 tháng, bạn có thể thu hoạch các củ sả để sử dụng. Sau khi thu hoạch, vun đất để nhánh con có không gian để phát triển.
Nếu trồng sả để làm dầu sả, thời gian thu hoạch sẽ lâu hơn. Khoảng 10 - 12 tháng sau khi trồng, cây sả mới đủ tuổi và lượng tinh dầu mới đạt chuẩn để làm tinh dầu. Trong trường hợp này, cắt sả cách gốc từ 8 - 10cm, loại bỏ lá vàng, héo và rửa sạch để làm tinh dầu. Tiếp tục bón phân, tưới nước và chăm sóc kỹ lưỡng để đảm bảo thu hoạch cho các lần sau.
Công dụng của củ sả
Củ sả có vị cay và tính ấm, có tác dụng chữa cảm lạnh, giảm đau bụng, giảm cân, điều trị rối loạn kinh nguyệt, làm đẹp da, chống trầm cảm và làm mát không khí.
Để giải cảm lạnh, bạn có thể xông nồi sả và nấu cùng các loại lá thơm khác như bưởi, lá chanh, lá tắc, tía tô, lá tre.
Để giảm cân, sả có khả năng đốt cháy chất béo trong cơ thể, đồng thời tăng vị ngon trong món ăn.
Để điều hòa kinh nguyệt và giảm đau bụng, dùng tinh dầu sả kết hợp với bột tiêu đen.
Củ sả cũng có tác dụng làm giảm các vết bầm thâm trên da, giúp làn da trở nên sáng đẹp, săn chắc hơn.
Ngoài ra, sả còn có tác dụng chống trầm cảm, làm mát không khí và đuổi côn trùng có hại.
Cày sả là một loài cây có nhiều tác dụng tuyệt vời. Từ cây đến rễ, nhiều bộ phận của nó đều có thể được sử dụng trong điều trị và làm đẹp. Trồng cây sả cũng không khó khăn, chỉ cần ít công sức và thời gian chăm sóc, bạn có thể thu hoạch những cây sả tươi ngon. Hy vọng những thông tin về củ sả này đã mang lại cho bạn những kiến thức hữu ích.
