Trẻ em thiếu sắt và kẽm có thể dẫn đến còi cọc, chậm phát triển trí não, tầm vóc và thể lực. Vì vậy, việc xây dựng một chế độ ăn phong phú các loại thực phẩm bổ sung sắt và kẽm cho bé là cực kỳ quan trọng để khắc phục tình trạng này.
Vai trò quan trọng của sắt và kẽm đối với sự phát triển của trẻ
Theo nghiên cứu từ Viện Dinh dưỡng Quốc gia năm 2014-2015, tỷ lệ thiếu kẽm ở trẻ là 69,4%, trong đó miền núi chiếm 80,8%, nông thôn là 71,6%, thành thị là 49,7%. Nghiên cứu cũng cho thấy tỷ lệ thiếu máu do thiếu sắt ở trẻ dưới 5 tuổi là 63,6%.
BS.CKII Đinh Thị Kim Liên, chuyên gia dinh dưỡng có kinh nghiệm, cho biết sắt và kẽm là những vi chất dinh dưỡng rất quan trọng đối với sự phát triển của trẻ. Chúng tham gia vào quá trình phát triển cả về thể chất, trí tuệ và các đặc tính về giới tính.
Sắt là một dưỡng chất cần thiết cho sự tăng trưởng và phát triển các tế bào thần kinh và hệ miễn dịch của trẻ. Nó cũng tham gia vào việc chuyển hóa năng lượng và vận chuyển oxy trong cơ thể trẻ. Nếu chế độ ăn của trẻ không đủ sắt, trẻ sẽ gặp tình trạng thiếu sắt, ảnh hưởng đến sự phát triển và có thể gây thiếu máu do thiếu sắt nếu không được điều trị.
Kẽm là một chất dinh dưỡng quan trọng giúp tăng sinh tế bào từ giai đoạn bào thai và trong quá trình phát triển toàn diện. Nó có tác động đến quá trình gắn kết chuỗi DNA và tham gia vào việc sản sinh năng lượng khác. Phụ nữ mang thai cần bổ sung kẽm theo nhu cầu khuyến nghị để đảm bảo sự phát triển bình thường cho trẻ.
Biểu hiện thiếu sắt và kẽm ở trẻ
Trong nhiều trường hợp, trẻ thiếu sắt không có triệu chứng rõ ràng cho đến khi chuyển sang giai đoạn thiếu máu. Khi đó, phụ huynh có thể nhận biết qua những dấu hiệu sau:
- Trẻ trở nên mệt mỏi, thường xuyên quấy khóc, dễ cáu kỉnh. Da trẻ có thể trở nên xanh và niêm mạc nhợt nhạt.
- Tim đập nhanh do thiếu oxy trong máu.
- Trẻ dễ mắc các bệnh nhiễm trùng đường hô hấp, suy giảm sức đề kháng, trí não chậm phát triển và khả năng phản ứng chậm khi gặp các yếu tố bên ngoài.
- Trẻ có nguy cơ mắc hội chứng rối loạn hành vi (Pica), là một bệnh lý mà trẻ có thể ăn bất kỳ chất gì, bao gồm cả chất bẩn.
Một số biểu hiện thường gặp ở trẻ thiếu sắt là rối loạn tiêu hóa, biếng ăn, nôn trớ, ngủ không ngon giấc, giật mình và quấy khóc về đêm. Trẻ thiếu kẽm có thể bị rụng tóc, tổn thương vùng da và mắt, chậm tăng trưởng.
Trẻ em thiếu vi chất kẽm có nguy cơ mắc các bệnh lý biến chứng nguy hiểm như rối loạn tiêu hóa, suy giảm hệ miễn dịch và viêm da. Nặng hơn, trẻ thiếu kẽm sẽ suy dinh dưỡng, lùn, chậm dậy thì, thiểu năng sinh dục và chậm phát triển tâm thần vận động. Vì vậy, việc chọn thực phẩm bổ sung sắt và kẽm cho bé một cách đúng và hiệu quả là rất quan trọng.
Bổ sung sắt và kẽm cho trẻ như thế nào?
Để đảm bảo cung cấp đủ sắt và kẽm cho trẻ, các bậc phụ huynh cần nắm vững nhu cầu sắt và kẽm khuyến nghị cho từng độ tuổi. Ngay từ khi trẻ còn trong bụng mẹ, việc chú trọng vào chế độ ăn uống dinh dưỡng của mẹ rất quan trọng để đảm bảo trẻ được nhận đủ lượng sắt cần thiết. Sau đó, trong quá trình lớn lên, trẻ cần được bổ sung thêm lượng sắt nhất định, cụ thể như sau:
- Trẻ 9 tháng tuổi: Khoảng 11mg/ngày
- Trẻ từ 1-3 tuổi: Khoảng 7mg/ngày
- Trẻ 5 tuổi: Dưới 10mg/ngày
- Trẻ từ 9-13 tuổi: Khoảng 8mg/ngày
WHO khuyến nghị bổ sung chất sắt cho bé từ 4 tháng tuổi trở lên, đặc biệt là đối với những trẻ sống ở khu vực có tỷ lệ thiếu máu cao.
Đối với trẻ sơ sinh và nhũ nhi, nguồn thực phẩm chủ yếu là sữa mẹ. Vì vậy, phụ nữ mang thai cần bổ sung đủ dinh dưỡng từ các thực phẩm giàu sắt và kẽm, cả trong thời gian mang thai và trong giai đoạn cho con bú.
Sử dụng thực phẩm bổ sung sắt và kẽm cho bé đúng cách
Cách an toàn nhất để bổ sung sắt và kẽm cho trẻ là sử dụng hợp lý các thực phẩm bổ sung sắt và kẽm cho bé trong các bữa ăn hàng ngày. Các bậc phụ huynh có thể bổ sung sắt và kẽm cho trẻ qua các thực phẩm giàu kẽm như nho khô, hàu, sò, gan lợn, sữa, tôm đồng, lươn, thịt bò, lòng đỏ trứng, cá, đậu nành, khoai lang,... Trẻ từ 6 tháng tuổi trở lên có thể bổ sung kẽm qua thức ăn và thực phẩm bổ sung sắt và kẽm cho bé nếu được bác sĩ chỉ định.
Tuy nhiên, ba mẹ cần lưu ý một số điều quan trọng:
- Chỉ bổ sung đúng và đủ sắt và kẽm theo nhu cầu khuyến nghị cho trẻ, không thiếu hay thừa.
- Sử dụng đa dạng thực phẩm và cách chế biến món ăn hàng ngày để trẻ không bị nhàm chán. Đồng thời tuân thủ các quy tắc chế biến thức ăn để tránh mất đi chất dinh dưỡng.
- Lựa chọn thực phẩm bổ sung sắt và kẽm cho bé phải đảm bảo sạch và tươi mới.
- Không tự ý cho trẻ dùng các loại thực phẩm bổ sung sắt và kẽm mà không có sự tư vấn hay chỉ định của bác sĩ. Cẩn thận với các sản phẩm không rõ nguồn gốc, có thể ảnh hưởng đến sức khỏe trẻ.
Hệ thống Phòng khám Dinh dưỡng - Y học Vận động Nutrihome là một địa chỉ uy tín dành cho các bậc phụ huynh có thắc mắc về việc xây dựng chế độ dinh dưỡng cho trẻ. Nutrihome với đội ngũ chuyên gia dinh dưỡng hàng đầu và các thiết bị hiện đại sẽ giúp bạn lựa chọn thực phẩm bổ sung sắt và kẽm cho bé đúng cách và xác định chính xác các chỉ số cơ thể của trẻ. Bạn sẽ nhận được sự hướng dẫn chọn lựa thực phẩm và cách chế biến món ăn khoa học để đảm bảo trẻ nhận đủ chất dinh dưỡng.
Hãy chú trọng đến bổ sung sắt và kẽm cho bé một cách đúng và hiệu quả, để trẻ phát triển toàn diện và khỏe mạnh!