Mai vàng, còn được gọi là hoàng mai, huỳnh mai hay lão mai, là một loài cây thân thuộc họ Mai (Ochnaceae) với tên khoa học là Ochna integerrima. Loài cây này thường được trồng làm cây cảnh phổ biến ở miền Nam Việt Nam vào dịp Tết Nguyên Đán [^1^].
Nguồn gốc
Mai vàng đã được lưu dân người Việt Nam thuần hóa từ cây dại khi họ khai phá miền Nam nước này. Với ngày Tết Nguyên Đán, hoa mai vàng nở thắm tươi, tượng trưng cho mùa xuân ở miền Nam Việt Nam [^2^].
Phân bố
Mai vàng phân bố tự nhiên nhiều nhất tại những khu rừng thuộc dãy Trường Sơn và các tỉnh từ Quảng Nam, Đà Nẵng cho tới Khánh Hòa. Loài hoa này cũng có nhiều tại các vùng núi ở đồng bằng sông Cửu Long, và tại cao nguyên cũng có, song số lượng ít hơn. Mai vàng Yên Tử tại Quảng Ninh đã được xác định là cùng loài với mai vàng miền Nam [^3^] [^4^].
Đặc điểm
Mai vàng là một loài cây lâu năm, có thể sống trên một trăm năm. Cây có thân gỗ to, rễ lồi lõm, và cành nhánh phủ đầy lá xanh biếc dịu dàng. Hoa mai vàng nở thắm tươi vào mỗi độ xuân về, tượng trưng cho mùa xuân ở miền Nam Việt Nam [^5^]. Loài mai vàng mọc hoang dã trong rừng có từ 5 đến 9 cánh, còn loài mai núi có thể lên đến 12-18 cánh. Mai chủy và mai động là những loài khác của mai vàng, có phân bố rải rác ở các tỉnh miền Trung và Nam Bộ [^2^].
Một cây mai vàng trong khuôn viên miếu Bà Chúa Xứ Núi Sam.
Thông thường, mai vàng không mang mùi hương đặc trưng. Tuy nhiên, ở Việt Nam lại có một loài mai vàng có mùi hương đặc biệt, được gọi là "mai hương" hoặc "mai thơm". Loài này nổi tiếng ở Bến Tre và Huế [^2^].
Nuôi trồng
Mai vàng dễ trồng và cũng dễ chăm sóc. Để trồng mai, ta có thể chọn những hạt mai chín mẩy, ngâm nước rồi gieo vào đất ẩm. Cần chú ý tưới nước thường xuyên và bón phân để cây phát triển tốt. Để có những chậu mai độc đáo, ta có thể cắt nhánh và uốn cành. Đối với cây mai trồng trong chậu, thay đất hàng năm là điều cần thiết [^6^].
Hình ảnh
Một cây mai vàng
Mai vàng có dáng vẻ thanh cao, với từng chùm hoa treo lơ lửng trên cành. Mỗi nụ hoa thường có năm cánh, đôi khi có đến chín hoặc mười cánh. Dân gian tin rằng năm mới, nhà nào có mai vàng như vậy là dấu hiệu của điềm lành và một năm thịnh vượng, an khang [^7^].
Qua bài viết này, hãy cùng chiêm ngưỡng vẻ đẹp của loài cây mai vàng - biểu tượng của mùa xuân và của dân tộc Việt Nam.
