Lợn, vật nuôi quan trọng trong ngành chăn nuôi, thường gặp phải nhiều bệnh truyền nhiễm và dịch bệnh. Một trong số đó là bệnh tai xanh, còn được gọi là hội chứng rối loạn sinh sản và hô hấp. Bệnh tai xanh ở lợn có thể gây ra những tổn thất kinh tế lớn và ảnh hưởng tiêu cực đến sức khỏe của đàn lợn. Vì vậy, việc nhận biết và phòng trừ bệnh tai xanh trên lợn là điều rất cần thiết.
Nguyên nhân
Bệnh tai xanh ở lợn do một loại virus thuộc giống Arterivirus gây ra. Virus này có thể lây truyền qua không khí, tiếp xúc trực tiếp, qua dụng cụ chăn nuôi, tinh dịch và qua vật chủ trung gian như ruồi, muỗi và ve. Virus tồn tại trong cơ thể vật nuôi và lây bệnh trong vòng từ 2 - 3 tháng. Khi lợn mắc bệnh tai xanh, chúng dễ mắc các bệnh bội nhiễm khác như tụ huyết trùng, bệnh Glasser, bệnh E.coli, bệnh viêm phổi...
Triệu chứng
Triệu chứng của bệnh tai xanh ở lợn phụ thuộc vào chủng virus, tuổi lợn, sức đề kháng và quá trình chăm sóc. Các triệu chứng khác nhau giữa lợn nái, lợn con, lợn thịt và lợn đực.
Đối với lợn nái:
- Lợn nái có thể xảy thai vào giai đoạn cuối, thai chết lưu ở giai đoạn hai hoặc bị chết yểu sau khi sinh ra.
- Lợn có dấu hiệu sốt cao, lên đến 40 - 42ºC.
- Lợn bị viêm phổi, tiêu chảy, khó thở, thở nhanh, chảy nước mũi.
- Tai của lợn chuyển màu từ hồng, đỏ thâm, xanh, tím đen đến tử vong.
- Lợn nái nuôi con có biểu hiện mất sữa, viêm vú, da biến màu và sinh non. Tỷ lệ chết khoảng 10%.
Đối với lợn con theo mẹ
- Lợn con bị bệnh tai xanh thường gầy yếu, sức sống thấp.
- Lợn con bú khó khăn, mắt có ghèn màu nâu, da có nhiều vết phồng rộp.
- Lợn bị tiêu chảy, ủ rũ, viêm phổi dẫn đến tỷ lệ tử vong cao khoảng 30 - 50%.
Đối với lợn thịt, lợn cai sữa
- Một số con biếng ăn, chậm lớn, lông cứng.
- Lợn sốt cao trên 40 oC, tai lạnh, chân sau yếu, đi loạng choạng.
- Màu da chuyển từ hồng đỏ sang tím xanh nhạt.
- Lợn hắt hơi, thở nhanh. Tỷ lệ chết từ 12 - 15%, đa phần bị bội nhiễm các bệnh khác dẫn đến tỷ lệ chết 100% nếu không điều trị kịp thời.
Đối với lợn đực giống
- Lợn đực giống bị bệnh tai xanh sẽ có các dấu hiệu ban đầu là sốt, bỏ ăn, đờ đẫn và khó thở. Lợn giảm hưng phấn, mất tính dục và lượng tinh dịch ít đi.
Bệnh tai xanh có thể xuất hiện ở mọi lứa tuổi, nhưng lợn nái và lợn con có tỷ lệ mắc bệnh cao hơn. Nếu không phát hiện và điều trị kịp thời, bệnh tai xanh có thể gây chết hàng loạt.
Phòng và điều trị bệnh tai xanh trên lợn
1. Phòng bệnh
- Áp dụng nghiêm ngặt các biện pháp chăn nuôi an toàn sinh học, chú trọng vệ sinh và khử trùng chuồng nuôi bằng các hóa chất sát trùng như BenKocid, Han Iodine, Povidine theo hướng dẫn của nhà sản xuất.
- Thông thoáng và sạch sẽ chuồng trại, đảm bảo môi trường thoải mái phù hợp với các mùa trong năm.
- Bổ sung đầy đủ vitamin, chất dinh dưỡng cho lợn, đảm bảo thức ăn không bị ẩm mốc. Sử dụng chế phẩm sinh học trong thức ăn để khống chế vi khuẩn gây bệnh trên đường hô hấp và tiêu hóa của lợn.
- Tiêm phòng vaccine bệnh tai xanh, dịch tả, tụ huyết trùng, thương hàn, và các bệnh thường gặp trên lợn.
- Cách ly lợn bị bệnh để xử lý. Mua lợn giống từ những cơ sở giống an toàn dịch bệnh, hoặc tự sản xuất con giống để kiểm soát tốt dịch bệnh từ ban đầu.
2. Điều trị
Bệnh tai xanh do virus gây ra nên không có thuốc đặc hiệu để điều trị. Tuy nhiên, trên thực tế, có đến 90% lợn bị mắc bệnh tai xanh sẽ bị bội nhiễm các bệnh khác, do đó tỷ lệ chết cao hơn. Dưới đây là một số cách khống chế dịch bệnh:
- Cách ly lợn bị nhiễm bệnh ra khu vực riêng.
- Không giết mổ và vứt xác lợn chết xuống sông, mà phải tuân thủ quy định về tiêu hủy của ngành thú y.
- Tiêu độc và sát trùng chuồng trại bằng các loại hóa chất chuyên dụng.
- Bổ sung chế phẩm sinh học và Vitamin C trong thức ăn để tăng sức đề kháng toàn đàn lợn.
- Khống chế các bệnh kế phát khác (tuỳ thuộc vào từng loại bệnh).
- Bố trí tiêm phòng khi hết bệnh và ổn định.
Những biện pháp trên sẽ giúp chủ nuôi nhận biết và phòng trừ bệnh tai xanh trên lợn, nhằm đảm bảo phát triển chăn nuôi bền vững. Chú ý áp dụng các biện pháp an toàn sinh học và liên hệ với các cơ sở giống uy tín để đảm bảo chất lượng của lợn giống.
