Ngải tím là một loại cây xuất hiện nhiều ở vùng Tây Bắc và Tây Nguyên, với nhiều công dụng tuyệt vời. Tuy nhiên, nhiều người thường nhầm lẫn ngải tím với ngải cứu tím. Trên thực tế, chúng là hai loại cây khác nhau. Trong bài viết này, chúng ta sẽ khám phá công dụng của ngải tím, công dụng của ngải cứu tím, và cách phân biệt hai loại cây này.
Ngải tím là cây gì?
Ngải tím, còn được gọi là cây Nghệ đen, nga truật, nga mậu, thuật dược, bồng truật, tam nại, là một loại cây thuộc họ Gừng. Tên khoa học của ngải tím là Rhizoma Zedoaria. Tuy tên gọi và hình dạng có thể khiến người ta nhầm lẫn với cây ngải cứu tía hay cây nghệ, nhưng ngải tím thực chất là một loại cây khác.
Cây ngải tím
Ngải tím là một loại cây thân thảo, có chiều cao từ 80 - 150cm. Thân rễ của cây có hình dạng hình nón, với nhiều nhánh theo hình chân vịt. Bên ngoài, củ cây có màu vàng nhạt, càng già càng đen, trong ruột củ có màu tím đặc trưng và có khía dọc.
Ngải tím thường mọc hoang dưới tán lá rừng, trên triền đồi ở những vùng có độ cao trên 100m. Cây này ưa thích khí hậu nhiệt đới và nơi có lượng mưa phân bố vừa phải. Ngải tím có hai loại phổ biến, đó là ngải tím đỏ và ngải tím xanh, được phân biệt dựa trên đặc điểm thân lá. Cây ngải tím là loài cây đặc hữu của Việt Nam, dễ trồng, ít sâu bệnh .
Thành phần hóa học và tác dụng dược lý
Ngải tím chứa nhiều chất hóa học có lợi như Isocurcurmenole, Curzerenone, Germacrone, CurcurmenolePinene, Borneol, Curdione, Turmerone và nhiều chất khác. Vị của ngải tím có đắng, cay và tính ấm. Theo đông y, ngải tím có tính ôn và có tác dụng phá khí bĩ, hành khí, chỉ thống, trị các vấn đề về tim, tỳ, ứ kinh, ứ huyết, trưng hà và nhiều bệnh khác.
Nghiên cứu khoa học cũng đã chỉ ra rằng dầu chiết xuất từ cây ngải tím có tác dụng ức chế sự phát triển của các tế bào ung thư gan. Nước sắc ngải tím có khả năng kháng khuẩn mạnh, ngừa thai, kiện vị và có thể tăng hấp thu máu. Ngải tím cũng được sử dụng để tăng cường hệ miễn dịch, chống viêm nhiễm và kháng khuẩn. Ngoài ra, nó còn có khả năng điều hòa chức năng cơ thể, chữa các bệnh về đường tiêu hóa và có khả năng khử độc, tái tạo da non.
Ngải tím
Cách sử dụng và lưu ý khi sử dụng
Bạn có thể sử dụng ngải tím tươi hoặc sắc uống, tán bột hoặc làm thành viên để tận dụng tác dụng của cây. Liều lượng tham khảo là 3 - 9g mỗi lần sử dụng.
Tuy nhiên, cần lưu ý một số điều khi sử dụng ngải tím. Đầu tiên, ngải tím không nên sử dụng cho phụ nữ mang thai. Người có tình trạng yếu, thiếu máu cũng không nên sử dụng loại cây này. Nếu cần sử dụng ngải tím, hãy kết hợp với nhân sâm hoặc bạch truật.
Thứ hai, nên sử dụng ngải tím tươi để tận dụng tối đa tác dụng của cây. Trong quá trình sử dụng ngải tím để chữa bệnh, kiêng những thức ăn sinh mủ như trứng, rau muống.
Ngải tím có tác dụng phá huyết, do đó không nên sử dụng khi đang dùng thuốc chống đông máu hoặc sắp phẫu thuật. Nếu sử dụng nhầm, hãy thông báo ngay cho bác sĩ.
Người bị rong kinh cũng nên tránh sử dụng ngải tím. Sử dụng quá liều ngải tím có thể gây ra thiếu sắt, buồn nôn, tiêu chảy và rối loạn chuyển hóa.
Nếu sử dụng ngải tím để giảm đau, bạn có thể kết hợp với giấm để tăng hiệu quả.
Một điều quan trọng là luôn tham khảo ý kiến bác sĩ trước khi sử dụng bất kỳ loại dược liệu nào.
Phân biệt ngải tím và ngải cứu tím
Ngải cứu tím là một loại cây khác, thường được gọi là ngải cứu tía. Có hai loại ngải cứu tím và ngải cứu trắng. Cả hai đều tốt cho sức khỏe và thường được dùng như một loại rau. Ngải cứu tím ít đắng hơn, nên thích hợp để nấu canh trứng hoặc canh cá. Ngải cứu tía khi nấu lên có hương vị giống rau cải.
Ngải cứu tím là một cây có thân nhỏ, gầy, có màu tía bắt mắt. Loại cây này thường không được sử dụng trong ẩm thực, mà chủ yếu được dùng làm dược liệu. Cây dễ trồng và nhanh nhánh, phù hợp với khí hậu cao.
Ngải cứu tím
Ngải cứu tím có nhiều tác dụng như ngăn ngừa ung thư, điều trị đau khớp, giảm viêm, giảm đau bụng kinh và điều trị sốt rét. Ngoài ra, ngải cứu tím còn có tác dụng an thần, lợi mật, cầm máu, kháng khuẩn và điều trị một số vấn đề về tiêu hóa.
Hy vọng qua bài viết này, bạn đã hiểu rõ hơn về công dụng của ngải tím, công dụng của ngải cứu tím và cách phân biệt hai loại cây này. Hãy khám phá thêm các loại dược liệu và đặc sản Tây Bắc chất lượng tại cửa hàng Tây Bắc TV.
