Trồng và chăm sóc cây tam thất không chỉ mang lại hiệu quả kinh tế cao mà còn giúp tạo ra sản phẩm dược liệu quý hiếm. Hiện nay, nhu cầu trồng cây tam thất đã không chỉ là thu hoạch từ tự nhiên mà còn tập trung vào việc trồng cây để đạt được năng suất và chất lượng tốt. Dưới đây là những kỹ thuật trồng và chăm sóc cây tam thất mà bạn cần biết để đạt được hiệu quả kinh tế đáng kinh ngạc.
1. Chọn đất trồng cây tam thất
- Chọn vùng đất trồng ở vùng cao núi, có độ dốc nhẹ, mát mẻ quanh năm và nhiệt độ dưới 25oC.
- Nơi trồng cây cần có ánh sáng tán xạ, tỷ lệ chiếu sáng 30%, độ che phủ 70%.
- Đất trồng cần đảm bảo đủ ẩm và giàu dinh dưỡng. Cây tam thất thích hợp phát triển dưới thảm mục.
Hình ảnh minh họa: Trồng và chăm sóc cây tam thất
2. Kỹ thuật chọn giống để trồng cây tam thất
Hiện nay, có ba cách trồng cây tam thất: Trồng bằng cây con tự nhiên, củ mầm hoặc trồng bằng cách ươm hạt.
2.1 Trồng tam thất bằng cây con tự nhiên
- Cách trồng bằng cây con thường được áp dụng với những hộ dân ở gần rừng. Họ có thể đào cây con từ rừng về và trồng trong vườn nhà.
- Nên đào cây con tam thất vào mùa xuân, khi thời tiết bắt đầu có mưa xuân và không khí ấm ẩm thuận lợi cho cây sinh trưởng.
- Cần chọn điều kiện phù hợp với yêu cầu sinh trưởng của cây tam thất để trồng cây ngay trong vườn đã được chuẩn bị sẵn.
2.2 Trồng tam thất từ củ mầm
- Củ tam thất để làm giống nên chọn những củ to đều, có nhiều rễ và mầm non mới nhú khoảng 2-4 cm.
- Các củ giống được đặt vào vườn ươm và phủ một lớp đất đủ để che phủ mầm từ 2-3 cm.
- Sau khi tưới nước đủ ẩm, khi cây đã phát triển đến 3-5 lá thật, có thể mang ra vườn để trồng tiếp.
2.3 Trồng tam thất bằng cách ươm từ hạt
Cách chọn hạt tam thất làm giống:
- Chọn hạt giống từ những cây tam thất có từ 4 năm tuổi. Hạt giống đạt chất lượng tốt và đảm bảo cây phát triển tốt, mang lại năng suất cao.
- Chọn hạt già căng mẩy, vì những hạt này sẽ nẩy mầm tốt và cây sẽ phát triển tốt hơn.
Kỹ thuật ươm hạt tam thất:
- Hạt giống tam thất sau khi được chọn sẽ được xử lý trước bằng cách ngâm trong nước ấm 54oC trong 48 giờ, sau đó gieo trực tiếp ra vườn ươm.
- Sau khoảng 1 tháng, khi hạt đã nảy mầm và có lá cây cứng cáp, tiếp tục chăm sóc bằng cách phun sương hàng ngày để đảm bảo độ ẩm cho đất.
- Sau khoảng 2 tháng, cây tam thất giống đã đạt chất lượng và có thể được bứng ra vườn để trồng.
3. Kỹ thuật làm đất trồng cây tam thất
Làm đất vườn ươm hạt:
- Làm sạch cỏ dại và tàn dư thực vật từ đất vườn ươm. Cày đất kỹ lưỡng, nhuyễn và nhỏ tơi xốp, đảm bảo đủ ẩm nhưng thoát nước tốt.
- Trước khi ươm hạt tam thất, đất cần được ải để xử lý vi khuẩn và nấm gây bệnh , đảm bảo đất sạch bệnh.
- Trước khi gieo hạt, cần bón phân chuồng hoai mục để tăng hàm lượng dinh dưỡng cho đất. Đợi đất nghỉ 10-15 ngày sau khi bón phân mới tiến hành gieo hạt.
Hình ảnh minh họa: Làm đất trồng cây tam thất
Làm đất vườn trồng cây tam thất:
- Làm ải đất để diệt nấm bệnh hại cây trồng.
- Làm sạch cỏ dại và tàn dư thực vật, cày đất kỹ lưỡng để đất tơi xốp và thoát nước tốt.
- Bón phân hữu cơ hoai mục để tăng hàm lượng dinh dưỡng cho đất và giúp cây phát triển nhanh.
- Làm luống cao 20-30 cm và chiều rộng từ 1,2-1,5 m. Cách luống từ 30-50 cm để đảm bảo thoát nước tốt.
- Để đất nghỉ 20 ngày trước khi tiến hành trồng cây.
4. Thời vụ trồng cây tam thất
- Trồng cây tam thất nên bắt đầu vào mùa xuân, khi có mưa phùn nhỏ rải rác và độ ẩm cao. Thời tiết ấm dần sẽ giúp cây sinh trưởng và phát triển tốt.
- Nếu trồng từ hạt tam thất, cần ươm hạt từ 4-5 tháng trước. Thích hợp ươm giống từ tháng 8-9 âm lịch để chuẩn bị cho đợt trồng vào tháng 1-2 năm sau.
5. Kỹ thuật trồng cây tam thất
- Nếu trồng ở vườn trong điều kiện không dưới tán rừng, cần lưu ý làm dàn che cho cây tam thất.
- Mật độ trồng: 1 m2 từ 10-15 cây. Mỗi cây nên trồng cách nhau từ 30-60 cm.
- Sau khi trồng, cần tạo thảm mục cho cây bằng cách vun các xác thực vật khô quanh gốc cây.
6. Kỹ thuật chăm sóc cây tam thất
- Tưới nước: Cây tam thất thích ẩm và không chịu khô hạn, do đó cần đảm bảo độ ẩm cho cây sinh trưởng và phát triển tốt. Trong giai đoạn vừa trồng, cần dự trữ nước để tưới cây đảm bảo đủ ẩm.
- Bón phân: Trong 3 năm đầu sau trồng, cây tam thất cần nhiều dinh dưỡng để phát triển thân lá và ra hoa. Cần bổ sung phân bón hàn lượng cao, đặc biệt là phân chuồng hoai mục hàng năm.
- Làm cỏ: Làm sạch cỏ dại để cây tam thất có điều kiện hấp thụ dinh dưỡng, ánh sáng và tránh sâu bệnh hại. Tiến hành làm cỏ vun luống thường xuyên, ít nhất 2 lần/tháng.
7. Phòng trừ sâu bệnh hại cây tam thất
Một số sâu bệnh hại phổ biến trên cây tam thất bao gồm:
- Bệnh thối rễ và củ: Nguyên nhân thường là do vi khuẩn và nấm gây ra, gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến chất lượng của cây. Cần quản lý dịch hại từ đầu và nhổ bỏ những cây bị bệnh để tránh lây lan. Có thể sử dụng thuốc hóa học như Ridomil Gold để phun theo khuyến cáo của nhà sản xuất.
- Sâu và côn trùng gây hại: Một số loại sâu như sâu ngài đêm đen và sâu xanh thường gây hại đối với cây tam thất. Có thể sử dụng các biện pháp như treo bẫy hoặc sử dụng thiên địch để phòng trừ.
Cần làm sạch cỏ dại thường xuyên và phát hiện kịp thời sâu bệnh hại trên cây tam thất.
8. Kỹ thuật thu hoạch cây tam thất
- Thời gian trồng cây tam thất kéo dài từ 3-7 năm. Đối với củ tam thất, chỉ có thể thu hoạch sau 5-7 năm trồng. Ngoài ra, từ năm thứ 3, có thể thu hoạch hoa để làm trà.
- Nếu muốn nhân giống, có thể thu hoạch một phần hoa từ năm thứ 4 và để lại một phần để cây kết quả và thu hoạch hạt dùng làm giống.
- Đến năm thứ 7 sau trồng, có thể thu được nhiều sản phẩm từ cây tam thất như nụ tam thất tươi, hoa tam thất tươi, hạt tam thất, lá tam thất và củ tam thất. Tất cả đều có tác dụng tốt cho sức khỏe.
Việc trồng và chăm sóc cây tam thất không chỉ mang lại hiệu quả kinh tế cao mà còn có giá trị về sức khỏe. Hi vọng rằng những kỹ thuật trên sẽ giúp bạn trồng và chăm sóc cây tam thất thành công.
