Trong cuộc sống hiện đại ngày nay, các món ăn truyền thống đã trở thành những kỷ niệm đáng nhớ. Một trong số đó chính là dưa gang muối Bắc Ninh - một món ăn đơn giản nhưng đậm chất kỷ niệm của tuổi thơ. Dưa gang Bắc Ninh không chỉ khiến ta nhớ về những ngày hè ấm áp và bình yên, mà còn mang đến cảm giác mát lạnh và hương vị thơm ngon cho những ngày hè nắng nóng.
Dưa gang Bắc Ninh - Giá "hạt dẻ" và món ngon tuyệt vời
Dưa gang Bắc Ninh không phải là một loại hoa quả quý, nhưng lại có hình dáng to, dài như quả bí đao non và vị ngọt nhẹ nhàng. Dưa gang không có vị hấp dẫn như các loại hoa quả khác, nhưng lại có mức giá rất hấp dẫn. Trong mùa hè, một khoanh dưa gang sẽ mang đến cảm giác mát lạnh cho cơ thể, nhưng ăn quá một khoanh là có thể cảm thấy chán.
Ở quê nhà tôi - Bắc Ninh, dưa gang là một loại quả phổ biến và mọi món chế biến từ dưa gang đều ngon lành. Tôi luôn thắc mắc làng nào trồng dưa gang ở đâu. Mẹ tôi cho biết tháng Hai và tháng Ba là mùa trồng dưa gang. Dưa gang rất dễ trồng và mau lớn, chỉ mất vài tháng là có thể thu hoạch được quả to và mát lành. Người dân trồng dưa gang theo quy trình quen thuộc, không chú trọng nghề nghiệp này vì thu nhập không cao.
Món ngon từ dưa gang Bắc Ninh
Mùa hè, khi các gánh hàng dưa gang đầy trên phố cổ Hà Nội, trái dưa có màu xanh mát, bóng bẩy và rất hấp dẫn. Dưa gang còn lại nhỏ xíu như lá rau bí ngô, khiến ai nhìn cũng thích thú. Mỗi khi gặp hàng dưa gang, mẹ tôi lại thương cảm cho những nông dân vất vả. Mẹ thường mua nhiều quả dưa gang, cắt các con ăn hết và chỉ còn lại một ít. Mẹ sẽ bổ đôi, thái nhỏ và trộn với muối, đường, ớt, tỏi giã nhỏ và rau thơm. Từ đó, món rau trộn ngon miệng ra đời.
Món dưa gang trộn cay mát là một món khoái khẩu của bố tôi, với hương vị chua chua ngọt ngọt. Món dưa gang cũng có thể được làm nộm bằng cách nạo nhỏ và ướp với dấm, muối, đường, ớt, tỏi, rau thơm và kinh giới vừa đủ cho vị thơm ngon hơn.
Dưa gang muối - Món truyền thống của người Bắc Ninh
Mẹ tôi kể lại với tôi rằng, trong quá khứ, khi giáp hạt đến, dưa gang được người Bắc Ninh muối dành để ăn. Dưa gang muối có hương vị mặn hơn cả cá biển khô và thịt lợn muối. Có lần hàng họ hàng gửi lên cho tôi một bao tải dưa gang tươi xanh. Tôi ăn sống và làm nộm suốt mà vẫn còn dư, vì vậy bà ngoại của tôi đã muối dưa gang.
Bà ngoại tôi dặn chị em tôi mang dưa gang ra ban công để phơi nắng hướng đông cho vỏ héo. Sau đó, bà đun nước muối mặn và để nguội. Dưa gang được xếp từng lớp trong chiếc vại sành Hương Canh to như cái thùng gạo. Bà đổ nước muối lên, đậy nắp tre và cho dưa cải sen vào trong chiếc vại to. Trên cùng, bà đặt chiếc thớt gỗ nghiến để tạo áp lực.
Dưa gang muối Bắc Ninh có vị thanh nhẹ hơn so với cà dầm. Đặc biệt, độ giòn của dưa gang làm cho nó thậm chí còn ngon hơn cà dầm. Bà ngoại tôi hay nói rằng "một quả cà bằng ba thang thuốc", vì vậy, ăn dưa gang tươi lành là tốt hơn. Tuy nhiên, dưa gang muối lại có vị nhạt và không thể để lâu như dưa gang tươi.
Dưa gang muối còn rất ngon khi được kho thịt ba chỉ. Thịt sau khi rửa sạch được thái thành miếng con chì và phi hành mỡ cho thơm. Dưa gang cũng được thái thành miếng con chì, rửa sạch và vắt bớt vị mặn. Sau đó, dưa gang được trộn với thịt và nước, kho không cần thêm mắm muối, vì vị mặn từ dưa gang đã ngấm vào. Khi nước cạn, rắc hành hoa, mùi tàu và hạt tiêu để tăng thêm hương vị.
Dưa gang muối - Một món truyền thống hiếm có
Ngày nay, dưa gang muối đã trở nên hiếm có, có lẽ do người Bắc Ninh không còn trồng nhiều và dưa gang tươi cũng không còn được đánh giá cao với vị nhan nhát của mình giữa rừng hoa quả thơm ngon ở miền Nam. Dưa gang còn được nhập khẩu từ châu Âu, châu Mỹ và dần dần biến mất.
Cả bà tôi, bố và mẹ tôi đều đã trở thành những người già. Những món ăn ngon ngày xưa đã trở thành những kỷ niệm mờ nhạt. Gần đây, tôi nghe được lời mách nước về việc tìm dưa gang muối, và tôi đã đến chợ Bắc Qua để tìm kiếm. Tuy nhiên, sau khi tìm hiểu, tôi không thấy bất kỳ hàng dưa gang muối nào.
Nhưng đừng lo lắng, trên mạng vẫn có một số số điện thoại rao bán dưa gang muối của một người nông dân tên Đ. V. L. Người này than thở rằng dưa gang muối nhà ông rất nhiều, nhưng vì dịch bệnh , không thể vận chuyển hàng đến xa. Ông chỉ bán dưa gang muối, còn 5-6 sào dưa gang khác do các em trồng. Giá của dưa gang muối chỉ 60.000đ/yến, quả thực là "hạt dẻ". Hy vọng sớm khỏi dịch để những người nông dân có thể đem dưa gang muối về Hà Nội bán. Thương lắm Bắc Ninh ơi!
Dưa gang trái to dài như quả bí đao non, vị chỉ hơi ngọt.
