Trong mùa hè nắng nóng, không gì tuyệt vời hơn khi thưởng thức một món tráng miệng ngọt ngào, mát lạnh, phảng phất hương hoa hòe của Chè tôm lạnh - một món ăn độc đáo giúp giải nhiệt ngày hè ở Xứ Lạng.
Nguồn gốc của món ăn này được chia sẻ bởi ông Hoàng Văn Páo, Chủ tịch Hội di sản Văn hóa tỉnh Lạng Sơn. Ông cho biết rằng món ăn này bắt nguồn từ vùng Quảng Tây, Trung Quốc và có tên gọi đầy đủ là Líang xìa. Tại Lạng Sơn, món chè này chỉ có ở huyện Tràng Định và được người dân Tày, Nùng gọi là Lường xà. Nhờ sự khéo léo của người phụ nữ nơi đây, món ăn đã được chế biến để hợp khẩu vị hơn.
Mặc dù khi chúng tôi đến Tràng Định vào những ngày đầu tháng 6, trời đổ mưa rất to. Tuy nhiên, quán chè ở chợ Thất Khê vẫn thu hút đông đảo người dân mua những cốc chè tôm về nhà thưởng thức.
Chị Hoàng Thị Minh Huệ, người đang phụ trách quán chè ở thị trấn Thất Khê, cho biết: "Tôi đã bán chè được gần 10 năm và món chè này là do bố mẹ chồng tôi hướng dẫn và truyền dạy. Mỗi công đoạn nấu chè là một quá trình tỉ mỉ riêng biệt. Gạo để làm chè phải là gạo bao thai, gạo được ngâm với hoa hòe, nước vôi phải theo tỉ lệ nhất định để tránh vị đắng từ hoa hòe. Gia đình tôi bán chè từ đầu tháng 4 đến hết tháng 11 dương lịch, thời điểm đông khách nhất là từ tháng 5 đến tháng 7 dương lịch. Có thời điểm mỗi ngày tôi bán được hơn 50 kg gạo để nấu chè tôm."
Để làm ra món chè tôm lạnh, người bán hàng rửa sạch nụ hoa hòe khô ngâm nước. Gạo cũng được ngâm với nước để qua đêm. Sau đó, gạo được xay mịn cùng hoa hòe. Hỗn hợp gạo và hoa hòe sẽ được khuấy với nước vôi trong cho đến khi trở thành một hỗn hợp đặc sệt. Sau khi để nguội, hỗn hợp này được cho vào khuôn và ép. Khi hỗn hợp bột gặp nước lạnh, sợi bột sẽ tụ lại và tạo thành các sợi chè nhỏ hình dáng như con tôm. Thông thường, chè có thể được để trong tủ lạnh khoảng 2 ngày hoặc lâu hơn. Bạn có thể điều chỉnh lượng đường, thêm một chút dầu chuối, dừa khô, lạc rang để tăng thêm hương vị.
Anh Hoàng Minh Hiếu, người ở thành phố Hạ Long, tỉnh Quảng Ninh, chia sẻ: "Khi tôi còn đi học, tôi được chị bạn bên Lạng Sơn cho ăn thử chè tôm lạnh. Từ đó, mỗi khi hè đến, tôi thường nhờ bạn gửi chè từ Lạng Sơn xuống Hạ Long để thưởng thức và xua tan nóng bức của ngày hè. Tuy tôi đã thử chè tôm lạnh của người Hoa tại thành phố Hồ Chí Minh, nhưng tôi vẫn thấy vị chè tôm lạnh của Lạng Sơn thơm mùi hoa hòe và thanh mát hơn."
Chè tôm lạnh không chỉ là một món tráng miệng hấp dẫn, mà còn có nhiều tác dụng tốt cho sức khỏe. Hoa hòe, một nguyên liệu chính trong món chè này, được coi là có công dụng bồi bổ, dưỡng nhan và tốt cho phụ nữ. Chè tôm lạnh cũng có tác dụng nhuận trường, hỗ trợ giảm huyết áp, và điều hòa thân nhiệt. Dù trẻ con hay người già đều có thể ăn món chè tôm này. Tuy nhiên, theo đông y, người có bệnh về dạ dày yếu hoặc đang nhiễm lạnh thì không nên ăn.
Dù mỗi cửa hàng bán chè tôm lạnh có hình thức vài chút khác nhau, nhưng sợi chè khi ăn vẫn giữ được cảm giác thanh mát của hoa hòe và mềm mịn từ gạo. Với giá chỉ 10.000 đồng mỗi cốc, chè tôm lạnh thực sự là một món ăn dân dã nhưng hết sức hấp dẫn, giúp bạn thư giãn và xua tan cảm giác nóng bức trong ngày hè.
Với sự độc đáo và mới lạ trong ẩm thực, Lạng Sơn đã tạo nên nét thu hút riêng của mình đối với du khách. Hãy đến Xứ Lạng, thưởng 1 cốc chè tôm lạnh và tận hưởng không khí mát mẻ, cùng với vẻ đẹp tự nhiên tuyệt vời của nơi đây.
