Việc trẻ nhận đủ lượng vitamin D hay không là điều mà các bậc cha mẹ đặc biệt quan tâm. Nhưng làm sao để nhận biết trẻ có thiếu vitamin D? Hãy cùng tìm hiểu thông tin bổ ích dưới đây.
Tổng quan về vitamin D ở trẻ
Vitamin D là một trong 4 loại vitamin tan trong dầu phổ biến (A, D, E, K), có vai trò quan trọng trong việc cung cấp canxi và photpho - 2 yếu tố chính để xây dựng hệ xương vững mạnh.
Vitamin D tồn tại dưới 2 dạng chính là vitamin D2 và vitamin D3.
- Loại 1: Vitamin D2 (Ergocalciferol) chủ yếu có trong các loài thực vật và nấm.
- Loại 2: Vitamin D3 (Cholecalciferol) là dạng tự nhiên có thể tổng hợp được nhờ vào tác động của ánh sáng mặt trời.
Từ tiền chất của vitamin D3 trên da (7 - Dehydrocholesterol), dưới tác dụng của tia UVB trong ánh sáng mặt trời, nó sẽ chuyển thành tiền vitamin D3 và sau đó là vitamin D3, trải qua quá trình chuyển hóa ở gan và thận, cuối cùng tạo thành dạng có tác dụng sinh học trong cơ thể (1,25(OH)D3).
Ngoài ra, vitamin D3 cũng có mặt trong những thực phẩm có nguồn gốc từ động vật như cá ngừ, cá hồi và trứng.
Theo khuyến cáo, trẻ nhỏ cần bổ sung vitamin D, đặc biệt là trẻ bú mẹ hoàn toàn trong 6 tháng đầu. Mặc dù sữa mẹ là thức ăn tốt nhất, hoàn hảo nhất cho trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ, nhưng hàm lượng vitamin D trong sữa mẹ rất thấp và không đủ đáp ứng nhu cầu phát triển của trẻ.
Nhu cầu vitamin D khuyến nghị cho trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ dưới 6 tháng là 400 IU/ngày. Nếu không bổ sung vitamin D từ các nguồn khác, trẻ sơ sinh và trẻ dưới 6 tháng tuổi bú mẹ hoàn toàn sẽ bị thiếu vitamin D, ảnh hưởng đến sự phát triển của trẻ.
Ánh nắng mặt trời là nguồn cung cấp vitamin D cho cơ thể.
Nhận biết trẻ thiếu vitamin D
Trẻ sơ sinh và trẻ em cũng có thể thiếu vitamin D nếu:
- Không uống đủ sữa hoặc không ăn các thực phẩm khác chứa vitamin D.
- Có làn da ngăm đen.
- Trẻ phần lớn thời gian ở trong nhà hoặc sống ở nơi ít ánh nắng mặt trời.
- Trẻ sinh non.
- Trẻ phải điều trị bệnh hoặc uống một số loại thuốc.
- Trẻ mắc bệnh lý khiến khó có đủ vitamin D, ví dụ như xơ nang hoặc bệnh Celiac.
Trẻ có nên tắm nắng để cung cấp vitamin D hay không?
Dựa vào nguyên lý tổng hợp vitamin D, chúng ta không thể phủ nhận vai trò của ánh nắng mặt trời trong việc cung cấp nguồn vitamin D cho cơ thể. Chơi ngoài trời không chỉ giúp trẻ tập thể dục mà còn giúp cơ thể hấp thụ vitamin D. Tuy nhiên, cần tắm nắng đúng cách để đảm bảo cung cấp đủ lượng vitamin D theo nhu cầu khuyến cáo.
- Đối với trẻ sơ sinh, cần phải cởi bỏ quần áo chỉ để mặc tã và che mắt, để da tiếp xúc trực tiếp với ánh sáng mặt trời (vì tia UVB không thể xuyên qua quần áo và cửa kính).
- Thời điểm tắm nắng nên từ 6 - 9 giờ sáng và sau 5 giờ chiều. Thời gian này là thích hợp để kích thích quá trình trao đổi chất trong cơ thể, vì tại thời điểm này, tia hồng ngoại và tia cực tím trong ánh mặt trời khá yếu.
UVB được coi là tia có ích nhất và có cường độ cao nhất đến mặt đất trong khoảng thời gian từ 10 giờ sáng đến 2 giờ chiều. Tuy nhiên, trong khoảng thời gian này, nhiệt độ nắng rất cao, không phù hợp cho cả người lớn và trẻ em.
Ngoài ra, nếu phơi nắng trong khoảng thời gian này, trẻ sẽ tiếp nhận thêm tia UVA (ngoài tia UVB) có thể gây hại cho sức khỏe. Vì vậy, mẹ nên cho trẻ tắm nắng theo khung thời gian khuyến nghị.
- Thời gian phơi nắng: phụ thuộc vào cường độ ánh nắng và màu da. Trong mùa hè, phơi nắng khoảng 10 - 15 phút vào thời điểm từ 10h - 15h mỗi ngày là đủ để đáp ứng nhu cầu vitamin D của hầu hết mọi người.
Bên cạnh ánh nắng mặt trời, vitamin D cũng có thể được bổ sung qua đường tiêu hóa thông qua thức ăn hoặc các chế phẩm vitamin D. Đối với trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ đang bú mẹ hoàn toàn và chưa thể bổ sung vitamin D qua chế độ ăn uống, lựa chọn chế phẩm vitamin D phù hợp có thể là giải pháp tốt nhất.
Tuy nhiên, việc bổ sung vitamin D cần được tư vấn từ bác sĩ để đảm bảo liều lượng và loại vitamin D phù hợp. Vì dùng quá nhiều vitamin D có thể làm tăng nồng độ canxi trong máu, gây chán ăn, buồn nôn, tổn thương thận và ảnh hưởng đến sự phát triển của trẻ.
Tóm lại, vitamin D đóng vai trò quan trọng trong cơ thể, giúp cơ thể hấp thu canxi từ thức ăn vào máu. Điều này giúp bồi đắp canxi vào xương, giúp xương phát triển vững chắc.
Thường thì nhu cầu vitamin D ở trẻ dưới 1 tuổi là 400 IU mỗi ngày và 600 IU mỗi ngày đối với trẻ trên 1 tuổi. Thiếu hụt vitamin D kéo dài có thể dẫn đến hạ canxi máu, biến dạng xương, còi xương và loãng xương. Ngoài ra, các đối tượng như trẻ sinh non, trẻ đang bú sữa mẹ hoàn toàn cũng có nguy cơ cao bị thiếu vitamin D.
Nếu trẻ gặp khó khăn trong việc hấp thụ đủ vitamin D và có dấu hiệu thiếu vitamin, cha mẹ nên đưa trẻ tới cơ sở y tế để được thăm khám và tư vấn cụ thể.
