thực phẩm chức năng (TPCN) là một khái niệm phổ biến được sử dụng để chỉ các sản phẩm có nguồn gốc tự nhiên hoặc được bổ sung các chất "chức năng" trong quá trình chế biến. TPCN có khả năng hỗ trợ điều trị và phòng ngừa bệnh bởi vì chúng có khả năng phục hồi các cấu trúc tế bào trong cơ thể đang bị tổn thương.
Tâm điểm của TPCN
TPCN đã trở thành một xu hướng phổ biến trong cuộc sống hiện đại. Người Nhật đã sử dụng khái niệm TPCN từ những năm 1980 để chỉ những thực phẩm chế biến không mang giá trị dinh dưỡng nhưng lại có khả năng nâng cao sức khỏe. Theo Viện Khoa học và Đời sống quốc tế (International Life Science Institute - ILSI), TPCN là những thực phẩm có lợi cho cơ thể như cải thiện sức khỏe và giảm nguy cơ mắc bệnh.
Một số quốc gia gọi TPCN bằng những thuật ngữ khác nhau. Ví dụ, các nước Tây Âu gọi là "thực phẩm - thuốc" hoặc dược phẩm dinh dưỡng, Trung Quốc gọi là "thực phẩm bổ dưỡng bảo vệ sức khỏe", trong khi ở Việt Nam, chúng được gọi là "thực phẩm đặc biệt".
Sự khác biệt giữa TPCN và thực phẩm bổ sung (TPBS)
TPCN và thực phẩm bổ sung (TPBS) có những điểm khác biệt quan trọng. Đầu tiên, TPCN không phải là thuốc. Nhà sản xuất của TPCN công bố trên nhãn sản phẩm là thực phẩm và đảm bảo chất lượng an toàn sức khỏe. Trong khi đó, thuốc được công bố là sản phẩm chữa bệnh và có tác dụng chữa bệnh, phòng bệnh với công dụng, chỉ định, liều dùng, và chống chỉ định.
TPCN có thể được sử dụng thường xuyên, lâu dài nhằm nuôi dưỡng, bổ dưỡng hoặc phòng ngừa các nguy cơ gây bệnh, với điều kiện là an toàn và không gây độc hại. Sử dụng TPCN không đòi hỏi khám bệnh hoặc đơn thuốc, người tiêu dùng tự sử dụng theo hướng dẫn của nhà sản xuất.
Trong khi đó, TPBS chỉ đơn giản là việc bổ sung hoặc loại bớt một số thành phần có lợi hoặc không có lợi để cung cấp các chức năng sinh lý cho cơ thể. TPBS phải được chứng minh và cân nhắc một cách khoa học và được cơ quan nhà nước có thẩm quyền cho phép.
Tiêu chuẩn GMP: Đảm bảo chất lượng TPCN
Tiêu chuẩn GMP (Good Manufacturing Practice) là một yêu cầu lớn đối với doanh nghiệp sản xuất TPCN. Đây là tiêu chuẩn quy định thực hành sản xuất tốt nhằm đảm bảo chất lượng đồng đều, ổn định, và đạt tiêu chuẩn đã đăng ký, cũng như đảm bảo điều kiện vệ sinh an toàn cho quy trình sản xuất. Tiêu chuẩn GMP đã được áp dụng từ ngày 01/07/2019, đánh giá chất lượng TPCN và đem lại sự an tâm cho người tiêu dùng.
Việc lựa chọn TPCN an toàn và chất lượng là một yếu tố quan trọng khi tiêu chuẩn GMP được áp dụng. Khi mua TPCN, người tiêu dùng thông thái nên chú ý các tiêu chí sau:
- Trên bao bì, vỏ hộp cần có ghi rõ tên cơ sở sản xuất và đạt tiêu chuẩn GMP và logo đơn vị sản xuất.
- Sản phẩm được Cục an toàn Thức phẩm của Bộ Y tế cấp phép lưu hành.
- Tên TPCN được ghi rõ là Thực phẩm bảo vệ sức khoẻ.
- Có đầy đủ thông tin về sản phẩm như liều dùng, bảo quản, hướng dẫn sử dụng, công dụng, thành phần, và thông tin liên hệ với đơn vị sản xuất.
Kết luận
TPCN là một lĩnh vực phát triển mạnh mẽ trong ngành thực phẩm và dinh dưỡng. Dựa trên tiêu chuẩn GMP và các quy định của các cơ quan nhà nước, TPCN được sản xuất và cung cấp với mục tiêu hỗ trợ sức khỏe và tăng cường chức năng cơ thể. Việc lựa chọn TPCN an toàn và chất lượng là một yếu tố quan trọng để đảm bảo sức khỏe và phòng ngừa bệnh tốt nhất.
