Hằng ngày, chúng ta thường nghe nói về protein và cung cấp chất đạm thông qua chế độ ăn uống hàng ngày. Tuy nhiên, không phải ai cũng hiểu rõ về protein là gì? Bài viết này sẽ chia sẻ với bạn những khái niệm cơ bản về cấu tạo và chức năng của protein.
Tổng Quan Về Protein
Protein là các đại phân tử sinh học có cấu trúc phức tạp và đóng vai trò quan trọng trong hoạt động của tất cả các cơ quan trong cơ thể. Các protein và enzyme tham gia vào hầu hết các quá trình sinh học được thực hiện bởi tế bào và đóng vai trò quan trọng trong cấu trúc, chức năng và sự điều hòa của các mô và cơ quan trong cơ thể. Một protein được tạo thành từ một hoặc nhiều chuỗi axit amin dài, được gọi là polypeptide, và trình tự của chúng được xác định bởi trình tự ADN của gen mã hóa protein.
Protein được tìm thấy khắp cơ thể - trong cơ, xương, da, tóc và hầu hết các bộ phận hoặc mô khác. Protein đóng vai trò như các enzym, tạo ra nhiều phản ứng hóa học và hemoglobin vận chuyển oxy trong máu của chúng ta. Các nhà khoa học tin rằng có khoảng 20,000 loại protein khác nhau trong cơ thể chúng ta, và có thể còn nhiều loại khác nữa. Tập hợp toàn bộ các protein của một cơ thể được gọi là hệ protein.
Cấu Tạo Của Protein
Protein được tạo thành từ hàng trăm hoặc hàng nghìn đơn vị nhỏ hơn được gọi là axit amin, và chúng được gắn với nhau thành chuỗi dài. Có 20 loại axit amin khác nhau có thể được kết hợp để tạo ra một loại protein. Trong số này, có 9 loại được coi là axit amin thiết yếu và chỉ được cung cấp thông qua chế độ ăn uống: Histidine, Isoleucine, Leucine, Lysine, Methionine, Phenylalanine, Threonine, Tryptophan, và Valine.
Protein được lắp ráp từ các axit amin bằng cách sử dụng thông tin được mã hóa trong gen. Mỗi protein có một trình tự axit amin độc đáo được quy định bởi trình tự nucleotit của gen. Một mã di truyền là một bộ ba nucleotide được gọi là codon, và mỗi codon chỉ định một axit amin. Trình tự của các axit amin xác định cấu trúc 3 chiều và chức năng cụ thể của mỗi protein. Cấu trúc và chức năng của các protein có thể khác nhau do sự khác biệt trong trình tự axit amin do gen quy định.
Tổng Hợp Protein
Quá trình tổng hợp protein xảy ra thông qua quá trình dịch mã. Quá trình này xảy ra trong tế bào và liên quan đến việc dịch mã di truyền. Ribosome trong tế bào giúp dịch mã di truyền thành chuỗi polypeptide. Những chuỗi polypeptide này chỉ trở thành protein hoạt động sau khi trải qua một số sửa đổi nhất định.
Cấu Trúc Của Protein
Một protein thường không tồn tại dưới dạng chuỗi, mà thực tế nó có một hình dạng cụ thể, tùy thuộc vào thứ tự và cách tương tác của các axit amin khác nhau. Hình dạng này ảnh hưởng đến chức năng của protein trong cơ thể chúng ta.
Hầu hết các protein tự gấp lại thành cấu trúc 3D độc đáo. Mặc dù nhiều protein có thể gấp lại mà không cần trợ giúp, nhưng các loại khác đòi hỏi sự hỗ trợ của các chaperones phân tử để gấp về trạng thái ban đầu. Về đặc điểm cấu trúc, protein có thể là protein dạng sợi hoặc protein hình cầu.
Phân Loại Protein
Protein có thể được chia thành ba loại chính, tương quan với cấu trúc bậc ba điển hình: protein hình cầu, protein dạng sợi và protein màng. Hầu hết các protein hình cầu là hòa tan và nhiều loại là enzym. Các protein dạng sợi có cấu trúc như collagen hay keratin, và các protein màng thường đóng vai trò là các thụ thể hoặc cung cấp các kênh cho các phân tử đi qua màng tế bào. Dựa vào vai trò chức năng, protein được chia thành các nhóm khác nhau như kháng thể, enzyme, protein truyền tín hiệu, protein cấu trúc và protein vận chuyển/lưu trữ.
Chức Năng Của Protein
Protein có nhiều chức năng quan trọng trong cơ thể chúng ta. Enzyme giúp thực hiện các phản ứng hóa học và cung cấp năng lượng cho cơ thể. Protein cũng tham gia vào quá trình sản sinh nội tiết tố và kháng thể, điều chỉnh cân bằng trong cơ thể và bảo vệ chúng ta khỏi các vi khuẩn gây bệnh . Protein cũng đóng vai trò là nguồn năng lượng chính để giúp cơ thể chúng ta hoạt động.
Trên đây là những điều cơ bản về protein. Protein đóng vai trò quan trọng và không thể thiếu trong cơ thể chúng ta. Vì vậy, chúng ta cần cung cấp đủ protein thông qua chế độ ăn uống hàng ngày để duy trì sức khoẻ và phát triển một cách tốt nhất.
