Vai trò của Vitamin C Vitamin C (Acid Ascorbic) đóng vai trò cực kỳ quan trọng trong quá trình tổng hợp collagen và cartilage ở các động vật có xương sống. Ngoài ra, Vitamin C còn được xem như một chất kháng oxy hóa, kích thích hệ miễn dịch, hỗ trợ quá trình hấp thu sắt, giúp ngăn ngừa hiện tượng thiếu máu thường gặp và giảm stress. Các loại cá và giáp xác không tự tổng hợp Vitamin C do thiếu enzym L-gulono-lactone oxidase, mà thường được cung cấp từ thức ăn.
Biểu hiện tôm, cá thiếu Vitamin C
Khi cá thiếu Vitamin C, chúng sẽ có biểu hiện giảm chú ý đến thức ăn, yếu ớt và hoạt động kém. Nghiêm trọng hơn, cá còn có thể bị biến dạng cấu trúc, dị tật xương sống, ưỡn lưng... hay gặp hiện tượng xuất huyết gốc vây và da, mất sắc tố ở da, tổn thương da và giảm hàm lượng khoáng trong cơ thể (Shiau và Jan; 1992). Ở tôm, thức ăn thiếu Vitamin C là nguyên nhân dẫn đến bệnh chết đen do màu sắc cơ thể chuyển sang màu đen tối và làm giảm tỷ lệ sống của ấu trùng tôm, kéo dài thời gian tiến hóa.
Tăng cường Vitamin C trong thức ăn cho tôm.
Nhu cầu và chế độ sử dụng
Hầu hết các loài cá và tôm đều có nhu cầu về Vitamin C, và liều lượng sử dụng phụ thuộc vào một số yếu tố như thói quen, kích thước và tốc độ tăng trưởng của tôm, cá nuôi; hình thức nuôi; quy trình sản xuất thức ăn; các đặc tính của môi trường nước và tình trạng sinh lý của cá, tôm; giai đoạn phát triển. Nhu cầu Vitamin C thay đổi tùy theo giai đoạn phát triển. Ở giai đoạn ấu trùng tôm, cá cần được cung cấp lượng Vitamin C nhiều hơn so với giai đoạn trưởng thành và giai đoạn sinh sản (Ở giai đoạn ấu trùng tôm càng nhỏ cần bổ sung 200 mg Vitamin C/kg thức ăn, còn giai đoạn tôm giống cần bổ sung 100 mg/kg thức ăn). Đối với cá nuôi, nhu cầu Vitamin C cũng khác nhau tuỳ thuộc vào loại cá (Cá chép bột cần 45 mg/kg, trong khi cá chẽm bột chỉ cần 20 mg/kg). Tôm và cá bị bệnh cần bổ sung Vitamin C nhiều hơn so với tôm, cá khỏe mạnh.
Để hạn chế sự mất đi Vitamin C, người nuôi cần bảo vệ vật nuôi trước khi bổ sung vào thức ăn ở các dạng khác nhau. Một cách thông thường là bổ sung Vitamin C vào thức ăn hòa vi bọc vì dạng này chứa khoảng 80 - 90% Vitamin C và có thể lưu trữ trong vài tháng.
Thời điểm và liều lượng bổ sung
Trong việc nuôi trồng thủy sản, khi thời tiết thay đổi hoặc có dịch bệnh xung quanh vùng nuôi, việc bổ sung Vitamin C vào thức ăn cho vật nuôi là cần thiết.
Liều lượng sử dụng tùy thuộc vào loại Vitamin C, thường dao động từ 500 - 1.000 mg/kg thức ăn. Đồng thời, cần bổ sung định kỳ khoảng 3 - 5 ngày/tháng; khi cá bị bệnh, liều lượng cần tăng lên và bổ sung liên tục trong khoảng 5 - 7 ngày. Lưu ý, nên bổ sung Vitamin C cùng với thuốc bổ và men tiêu hóa để tăng sức đề kháng cho cá, tôm trước khi sử dụng kháng sinh để điều trị bệnh. Ngoài ra, không nên sử dụng Vitamin C cùng với các loại kháng sinh như ampicilin, amoxycilin... vì các loại kháng sinh này không tương thích với Vitamin C.
Hiện nay, trên thị trường thuốc thủy sản trong nước có nhiều sản phẩm cung cấp Vitamin C cho tôm, cá với nhiều loại và tỷ lệ hàm lượng khác nhau. Hàm lượng Vitamin C của các công ty sản xuất có thể là 10%, 15%, 20%, 25% hoặc 30%. Với những hàm lượng khác nhau, việc bổ sung cho tôm cá nuôi cũng sẽ thay đổi về liều lượng. Hàm lượng Vitamin C cao thì liều lượng bổ sung sẽ thấp hơn và ngược lại.
Thông thường, trên thị trường, nếu hàm lượng Vitamin C là 20%, liều lượng cho tôm và cá là khoảng 3 - 6 g/kg thức ăn, và 0,5 - 1 kg/1.000 m3 nước khi tạt vào ao. Người nuôi cần tìm mua sản phẩm từ các công ty uy tín để đảm bảo chất lượng và hiệu quả.
