Tam thất bắc và tam thất nam là hai loại dược liệu quý được sử dụng trong y học từ lâu đời. Tuy nhiên, nhiều người dễ nhầm lẫn giữa hai loại này vì chúng có nhiều điểm tương đồng. Để phân biệt rõ ràng hai loại tam thất này, chúng ta hãy cùng tìm hiểu về hình dáng, màu sắc và đặc điểm của từng loại.
Tam thất bắc và tam thất nam khác nhau về hình dáng cây
Tam thất bắc, hay còn gọi là sâm tam thất, thổ sâm, kim bất hoán (Panax pseudo-ginseng), là một loại cây thảo sống nhiều năm. Cây tam thất bắc có thân đơn mọc thẳng, cao khoảng 0,5m, màu tím tía. Lá của cây có hình chân vịt, gồm 3-4 cái mọc vòng. Lá chét hình mác, mép lá có khía răng cưa nhỏ, lông cứng ở gân cả hai mặt. Cụm hoa tán đơn mọc ở ngọn thân, có màu lục vàng nhạt. Quả của cây có hình cầu dẹt, khi chín có màu đỏ.
Tam thất nam, hay còn gọi là tam thất gừng, khương tam thất (Stahlianthus thorelli), là một loại cây thảo cao khoảng 20 cm. Thân rễ của cây tam thất nam phân nhánh, mang nhiều củ nhỏ xếp thành chuỗi. Lá mọc thẳng từ thân rễ sau khi cây ra hoa, gồm 3-5 cái có cuống dài và bẹ phát triển. Lá của cây có hình mác thuôn dài, đầu nhọn, màu lục hoặc pha nâu tím. Cụm hoa của cây mọc ở gốc, gồm một lá bắc hình ống dài và có màu trắng.
Với những đặc điểm về hình dáng này, chúng ta có thể dễ dàng phân biệt hai loại tam thất này chỉ bằng cách quan sát.
Khác nhau về hình dáng củ
Củ tam thất bắc có hình con quay hoặc hình củ cà rốt dài, có đường kính từ 1-4cm. Màu sắc của củ tam thất bắc thường là màu nâu xám hoặc vàng xám, có nhiều nếp nhăn dọc gián đoạn và các vết sẹo là phần còn lại của rễ nhánh. Phần trên quanh vết sẹo có nhiều u nhỏ lồi ra. Củ tam thất bắc cứng chắc và có vị thoạt đầu hơi đắng sau đó hơi ngọt. Mặt cắt ngang củ có màu xám nhạt và có lớp vỏ màu xám nhạt, có những chấm nhỏ màu nâu. Phần gỗ bên trong có màu xám nhạt, mạch gỗ xếp hình tia tỏa tròn.
Còn củ tam thất nam nhỏ bằng quả trứng chim, nhẵn và cứng. Vỏ bên ngoài có màu trắng vàng. Mặt cắt ngang củ có màu trắng ngà.
Khác nhau về màu sắc bột
Bột tam thất bắc có màu vàng xám, vị đắng và hơi ngọt. Khi xem bột này dưới kính hiển vi, ta có thể thấy nhiều hạt tinh bột hình cầu gai hoặc hình đa giác, đường kính từ 3-20 µm, đôi khi có hạt kép 2-3 hoặc hơn. Mạch gỗ phần lớn là mạch mạng đường kính 16-40 µm. Mảnh mồ mềm có ông tiết trong có chất màu vàng. Tế bào bần hình chữ nhật, thành mỏng màu nâu. Tinh thể Calci oxalat hình cầu gai.
Bột tam thất nam có màu trắng ngà, vị đắng nhẹ.
Vì vậy, để mua được sản phẩm dược liệu chính hãng và an toàn cho sức khỏe, chúng ta cần phân biệt kĩ lưỡng giữa hai loại tam thất này. Hy vọng thông tin trên sẽ giúp bạn hiểu rõ hơn về tam thất bắc và tam thất nam.
Đặt hàng tại đây.