Cây ngô là một trong những cây lương thực quan trọng trong nền kinh tế nông nghiệp toàn cầu, cũng như ở Việt Nam. Việc bảo quản ngô sau thu hoạch là một công đoạn quan trọng để duy trì chất lượng và giảm tổn thất. Bài viết này sẽ giới thiệu về kỹ thuật thu hoạch và bảo quản ngô, nhằm nâng cao giá trị sử dụng và hạn chế tổn thất.
Ngô - Một cây lương thực quan trọng
Trên thế giới, ngô được xếp thứ 3 về diện tích, thứ 2 về sản lượng và thứ nhất về năng suất. Ở Việt Nam, ngô cũng đóng vai trò quan trọng trong phát triển kinh tế nông nghiệp. Tỉnh Sơn La, với đất đai phù hợp và dân số đa dạng về dân tộc, là một trong những tỉnh có nhiều diện tích trồng ngô. Để tăng năng suất và chất lượng ngô, kỹ thuật thu hoạch và bảo quản ngô là điều hết sức cần thiết.
Mục tiêu của bảo quản ngô hạt
Mục tiêu của bảo quản ngô là giữ được số lượng và chất lượng của ngô trong suốt quá trình bảo quản. Vì vậy, quá trình bảo quản ngô hạt phải đặc biệt chú trọng tới tình trạng phôi ngô, vì phôi ngô dễ hút ẩm và hút mọt cao, dễ hư hỏng.
Kỹ thuật thu hoạch ngô
- Thời điểm thu hoạch: Thời điểm thu hoạch ngô tốt nhất là khi ngô chín già. Râu ngô sẽ khô, đen và bẹ ngô chuyển từ màu xanh sang màu vàng rơm.
- Kỹ thuật thu hoạch: Ngô nên được hái ngay khi trời khô và nắng. Nếu ngô chín trong thời tiết mưa dài, cần vặt râu và bẻ gập bắp ngô chúi xuống để tránh nước mưa thấm vào bên trong bắp ngô. Sau khi trời nắng ráo, ngô có thể được thu về để phơi khô.
- Bảo quản ngô thu hoạch: Ngô thu hoạch không nên được đổ thành đống, vì ngô tươi có độ ẩm cao và dễ bị thối mốc.
Kỹ thuật làm khô ngô
Tạo điều kiện để ngô được khô đến độ ẩm 12-13% là cách để bảo quản ngô an toàn và giảm tổn thất. Có thể làm khô ngô bằng hai cách:
1. Phơi ngô
- Phơi ngô trên sân: Sân phơi phải khô, sạch, thoáng và dễ thoát nước. Lớp hạt ngô không được quá dày, mỗi giờ cần được đảo đều.
- Dàn phơi: Dàn phơi làm tăng diện tích sân phơi và thuận tiện trong việc thu gom ngô khi mưa. Có thể làm từ tre, gỗ hoặc sắt thép.
- Kho hong gió: Dùng để hong khô ngô bắp khi thời tiết không thuận lợi. Một số địa phương có khí hậu khô có thể sử dụng kho hong gió để bảo quản ngô bắp dài ngày.
2. Sấy ngô
- Sử dụng máy sấy MS: Đây là một loại máy sấy đơn giản có thể sấy khô nhiều loại nông sản với tiêu tốn ít nhiên liệu.
- Sử dụng lò sấy thủ công SH-200: Là một loại lò sấy không sử dụng điện, đơn giản, gọn nhẹ và giá rẻ.
- Sử dụng các loại máy sấy công suất khác nhau.
Kỹ thuật bảo quản ngô
Để hạn chế tỷ lệ tổn thất, ngô cần được bảo quản trong dụng cụ và chất lượng ngô phải đảm bảo.
Dụng cụ bảo quản
- Các dụng cụ chứa và kho bảo quản phải khô, sạch và có nắp kín.
- Có thể sử dụng bao nhựa lồng trong bao tơ dứa hoặc bao đay.
- Nơi bảo quản phải có mái che, khô ráo, thoáng và không bị ẩm, dột. Cần có biện pháp phòng chống sâu mọt, chuột, chim.
Chất lượng ngô
- Ngô đưa vào bảo quản phải khô, sạch và được phân loại.
- Độ ẩm của ngô phải dưới 13% để ngăn chặn sự phát triển của sâu mọt.
- Tỷ lệ tạp chất trong ngô phải dưới 1% và không có sâu mọt sống.
- Phải kiểm tra và loại bỏ các hạt non, hạt lép, hạt bị men mốc.
- Bảng số hạt tốt phải trên 97% và tỷ lệ bắp tốt phải đạt 100%.
Các mô hình bảo quản ngô áp dụng ở Sơn La
Tỉnh Sơn La đã áp dụng một số mô hình bảo quản ngô trình diễn ở cấp xã, vừa và lớn. Các mô hình này bao gồm: máy sấy nhỏ, xi lô bảo quản ngô, lều bảo quản ngô, máy tẽ ngô quay tay. Những mô hình này đã được những hộ nông dân tại Sơn La áp dụng và đánh giá cao về hiệu quả kỹ thuật và tính ứng dụng thực tế.
Trong kỹ thuật thu hoạch và bảo quản ngô, việc ứng dụng các phương pháp và mô hình hiện đại sẽ giúp nâng cao chất lượng và giảm tổn thất sau thu hoạch. Việc áp dụng những kỹ thuật này cũng sẽ đóng góp vào phát triển kinh tế và tăng thu nhập cho người dân địa phương.
Nguồn: agriviet