Miền Nam, một vùng đất thịnh vượng và đa sắc mà thiên nhiên đã ban tặng nhiều sản vật phong phú. Ẩm thực miền Nam mang trong mình nét phóng khoáng và bình dị như chính con người nơi đây. Khám phá hương vị đặc trưng và hấp dẫn của ẩm thực miền Nam, hãy theo chân chúng tôi.
1.1 Đặc trưng văn hóa ẩm thực miền Nam
Miền Nam được chia thành các vùng với thiên nhiên đa dạng: từ Đông Nam Bộ đến Tây Nam Bộ hay đồng bằng sông Cửu Long. Ở Đông Nam Bộ, cây công nghiệp và cây ăn trái là nguồn tài nguyên chủ yếu. Còn ở Tây Nam Bộ, hệ thống kênh ngòi chằng chịt thuận lợi cho việc trồng cây lúa nước.
Điều đặc trưng của ẩm thực miền Nam chính là các món ăn được chế biến theo mùa. Vào mùa nước nổi, bạn sẽ được thưởng thức cá đồng, cá linh, bông súng, bông điên điể n. .. Còn vào mùa gặt, rau đắng, cua đồng, cá lóc, rắn... sẽ làm nên những món ăn hấp dẫn.
Ngoài ra, ẩm thực miền Nam còn thể hiện sự dân dã và mộc mạc như chính người dân nơi đây. Các món ăn đơn giản kết hợp với rau sạch và dễ kiếm như đọt sen, bông súng, điên điển... đã có ngay bữa cơm ấm áp để chiêu đãi thực khách. Hương vị bình dị, tươi ngon này chắc chắn sẽ ghi sâu trong lòng mỗi người.
Hấp dẫn và độc đáo hơn nữa là sự kết hợp đa dạng giữa ẩm thực miền Nam và các nền ẩm thực khác. Bạn có thể dễ dàng tìm thấy những món ăn kết hợp đa dạng từ miền Trung, miền Bắc và văn hóa Khmer. Món phở miền Bắc, chẳng hạn, khi đến miền Nam đã được chia thành 6 loại khác nhau, mang đến nhiều sự lựa chọn cho thực khách. Bánh tráng miền Trung khi đưa vào miền Nam cũng được chế biến cầu kỳ, tạo thêm hương vị đặc biệt, và trở thành món ăn vặt được nhiều người ưa chuộng.
Vị ngọt cũng là một đặc trưng nổi bật trong ẩm thực miền Nam. Ngọt là gia vị đặc trưng, được nêm nếm trong rất nhiều món ăn. Vị ngọt trong các món ăn miền Nam là một điểm nhấn độc đáo, khi món ăn miền Bắc thường có hương vị đậm đà và miền Trung là hương vị cay nồng từ ớt.
1.2 Các ngày lễ hội miền Nam
Hãy cùng khám phá những ngày lễ hội đặc biệt và sôi động được tổ chức hàng năm ở miền Nam.
a) Lễ hội Bà Chúa Xứ, Châu Đốc, An Giang
Lễ hội Bà Chúa Xứ diễn ra từ đêm 23/4 đến 27/4 âm lịch và là lễ hội tôn giáo đặc trưng của vùng miền Tây Nam Bộ. Hằng năm, lễ hội thu hút rất đông tín đồ Phật tử từ khắp đất nước về chiêm bái và cầu tài lộc.
Lễ hội bao gồm 4 lễ chính: lễ rước bốn bài vị từ lăng Thoại Ngọc Hầu về miếu Bà, lễ Túc Yết, lễ Xây Chầu - Hát Bội và lễ Chính Tế. Ngoài ra, còn có những hoạt động văn hóa dân gian như múa lân, múa mâm thao, múa chén...
b) Lễ hội đua bò Bảy Núi, An Giang
Hội đua bò Bảy Núi diễn ra vào cuối tháng 8 đến đầu tháng 9 (29/8 - 2/9) ở huyện Tri Tôn, tỉnh An Giang. Đây là một lễ hội mang đậm bản sắc văn hóa dân gian Khơ Me miền Tây Nam Bộ.
Các đôi bò tham gia lễ hội được chọn từ những chú bò khỏe mạnh, nhanh nhẹn nhất. Trước lễ hội, bò được nghỉ ngơi, ăn uống và tập luyện đặc biệt để chuẩn bị cho cuộc đua.
Lễ hội đua bò đã nhanh chóng trở thành một sự kiện nổi tiếng và hấp dẫn hàng năm, thu hút hàng ngàn du khách.
c) Lễ hội cúng trăng Ok Om Bok
Lễ hội cúng trăng Ok Om Bok diễn ra vào giữa tháng 10 âm lịch và được công nhận là di sản văn hóa phi vật thể cấp quốc gia. Lễ hội này nhằm bày tỏ lòng biết ơn đến thần Mặt Trăng, vị thần bảo hộ mùa màng. Lễ hội được tổ chức ở nhiều nơi, nhưng quy mô lớn nhất là ở Sóc Trăng và Trà Vinh.
Trong lễ hội, nhiều nghi thức cúng bái được tổ chức ở nhà và tại chùa. Lễ vật cúng trăng thường là nông sản thu hoạch được như chuối, dừa, khoai lang, khoai mì, cam, quýt, cốm dẹp... Lễ vật đã được chuẩn bị trước, chờ đến khi trăng lên, gia chủ khấn vái và tạ ơn thần Mặt Trăng đã phù hộ một năm làm ăn tốt đẹp và cầu mong mùa mới thuận lợi.
Lễ hội cúng trăng Ok Om Bok còn có các hoạt động truyền thống như đua ghe ngo, thả đèn nước và các trò chơi dân gian như kéo co, đập niêu, nhảy bao bố...
d) Tết Khơ Me Chol Chnam Thmey
Chol Chnam Thmey là ngày tết truyền thống của người Khơ Me, diễn ra vào giữa tháng 4 và kéo dài trong 3 ngày.
Trong kỳ nghỉ này, người dân dọn dẹp và trang trí nhà cửa, chuẩn bị nhiều thức ăn, bánh trái và mua quần áo mới cho trẻ em. Ngày đầu tiên, mọi người mang lễ vật đến chùa để làm lễ rước đại lịch. Ngày thứ hai, làm lễ dâng cơm sáng và trưa cho các nhà sư ở chùa, sau đó đắp núi cát theo 8 hướng để tìm duyên. Ngày thứ ba là lễ tắm tượng Phật, gột rửa những điều không may của năm cũ và chào đón năm mới an lành. Trong lễ hội Chol Chnam Thmey, mọi người cũng thường viếng thăm nhau, nhưng hoạt động chủ yếu vẫn diễn ra ở chùa.
e) Hội đình Bình Thủy
Hội đình Bình Thủy nằm ở tỉnh Cần Thơ và diễn ra hai lễ hội lớn hàng năm. Lễ hội Thượng Điền bắt đầu mùa mới vào ngày 14 và 15 tháng 4 âm lịch, còn lễ Hạ Điền diễn ra vào ngày 15 tháng chạp để tạ ơn cho ruộng đồng.
Trong những ngày lễ hội, đình Bình Thủy trở nên sôi động với sự tham gia của du khách và người dân mang lễ vật đến để cúng đình và tham gia các hoạt động vui tươi như đua thuyền, đấu vật, hát bội, cải lương, múa lân...