Vitamin - một khối hợp chất cần thiết mà cơ thể không thể tự sản xuất, phần lớn được cung cấp từ thực phẩm hàng ngày. Vitamin không chỉ tồn tại trong cơ thể với một lượng nhỏ mà còn đóng vai trò quan trọng trong việc duy trì sự sống và các hoạt động cơ bản của cơ thể.
Chức năng của Vitamin trong cơ thể
Vitamin có một số chức năng quan trọng trong cơ thể:
- Là thành phần thiết yếu cấu tạo tế bào, cần thiết cho sự phát triển và duy trì sự sống của các tế bào.
- Tham gia vào quá trình chuyển hóa các chất.
- Tăng cường hệ miễn dịch của cơ thể.
- Tham gia điều hòa hoạt động của tim với hệ thần kinh.
- Đóng vai trò như chất xúc tác trong quá trình tiêu hóa và chuyển hóa thức ăn, tạo năng lượng cung cấp cho các hoạt động của cơ thể.
- Bảo vệ tế bào khỏi các tác nhân nhiễm trùng, chống lại quá trình oxy hóa, khử độc và sửa chữa các cấu trúc bị tổn thương.
- Hỗ trợ điều trị các bệnh lý của cơ thể, cung cấp sức khỏe cho cơ thể.
Phân loại Vitamin
Dựa vào tính chất hòa tan trong nước hoặc dầu, vitamin được chia thành 2 nhóm:
Vitamin tan trong dầu:
- Vitamin A: giúp sáng mắt, chống lão hóa, tăng cường hệ miễn dịch và kháng vi khuẩn. Có ở thực phẩm thực vật và động vật.
- Vitamin D: kích thích sự phát triển xương và răng. Cung cấp từ cá béo, sản phẩm sữa tăng cường và ngũ cốc.
- Vitamin E: liên quan đến sức khỏe da và tế bào máu. Có trong dầu thực vật, hạt, rau xanh và ngũ cốc giàu dinh dưỡng.
- Vitamin K: quan trọng cho quá trình đông máu. Có trong rau lá xanh, rau họ cải, cá, gan, thịt và trứng.
Vitamin tan trong nước:
- Vitamin nhóm B: kích thích ăn ngon, giúp da và tóc khỏe mạnh, phát triển hệ thần kinh. Cung cấp từ các nguồn thực phẩm khác nhau.
- Vitamin C: cần thiết cho sự phát triển và sửa chữa các mô trong cơ thể, tăng cường miễn dịch và sản xuất collagen. Có trong trái cây, rau xanh và ớt.
Nguyên nhân gây thiếu và thừa Vitamin
Nguyên nhân gây thiếu Vitamin:
- Thực phẩm không đầy đủ Vitamin.
- Các bệnh về ống tiêu hóa ảnh hưởng đến quá trình hấp thụ Vitamin.
- Sử dụng thuốc kháng sinh gây tác động đến vi khuẩn đường ruột.
- Cung cấp Vitamin không đáp ứng đúng theo lứa tuổi và nhu cầu của cơ thể.
Nguyên nhân gây thừa Vitamin:
- Việc lạm dụng thuốc bổ sung Vitamin.
- Tiêu thụ quá nhiều thức ăn chứa Vitamin trong dầu.
Thời điểm tốt nhất để bổ sung Vitamin
Với Vitamin tan trong dầu (A, D, K, E), hãy bổ sung chúng trong hoặc sau bữa ăn chứa chất béo. Đối với Vitamin tan trong nước, hãy dùng chúng vào buổi sáng trước khi ăn sáng khoảng 30 phút hoặc hai giờ sau bữa ăn. Tuy nhiên, người có vấn đề về dạ dày hoặc hệ tiêu hóa nên dùng sau bữa ăn.
Những Vitamin và khoáng chất không nên tự ý bổ sung
Một số Vitamin và khoáng chất không nên tự ý bổ sung:
- Canxi: việc bổ sung canxi dư có thể gây vôi hóa động mạch và các vấn đề về tim mạch.
- Vitamin E: dùng liều cao có thể tăng nguy cơ tử vong.
- Iốt: quá nhiều hoặc quá ít iốt đều có thể gây bất thường tuyến giáp.
- Sắt: sắt dư có thể phá hủy gan và các cơ quan khác trong cơ thể.
- Vitamin B6: dùng quá nhiều có thể gây độc và các vấn đề nghiêm trọng.
Vitamin và khoáng chất là những yếu tố quan trọng để duy trì sức khỏe. Tuy nhiên, hãy nhớ rằng sự cân bằng và sử dụng đúng cách là điều quan trọng.