Bạn có biết rằng thuốc bảo vệ thực vật không chỉ là chất hoặc chế phẩm vi sinh vật mà còn có tác dụng phòng ngừa, ngăn chặn, xua đuổi, tiêu diệt hoặc kiểm soát sinh vật gây hại cho cây trồng? Trong bài viết này, chúng ta sẽ tìm hiểu về thuốc bảo vệ thực vật, nhóm thuốc phổ biến và cách sử dụng đúng để đảm bảo an toàn và hiệu quả trong việc bảo vệ nông sản.
Thuốc Bảo Vệ Thực Vật: Định Nghĩa và Tác Dụng
Thuốc bảo vệ thực vật là chất hoặc hỗn hợp các chất hoặc chế phẩm vi sinh vật có tác dụng phòng ngừa, ngăn chặn, xua đuổi, dẫn dụ, tiêu diệt hoặc kiểm soát sinh vật gây hại cho cây trồng. Ngoài ra, thuốc bảo vệ thực vật còn có thể điều hòa sinh trưởng cây trồng, bảo quản thực vật và tăng độ an toàn và hiệu quả khi sử dụng thuốc.
Các Nhóm Thuốc Bảo Vệ Thực Vật Phổ Biến
Trên thị trường hiện nay, có nhiều nhóm thuốc bảo vệ thực vật được sử dụng phổ biến như sau:
Thuốc trừ sâu, nhện, ốc, tuyến trùng, mối, mọt:
- Tiếp xúc: Thuốc tác động qua vỏ cơ thể sâu, nhện, ốc, tuyến trùng...
- Vị độc: Thuốc tác động qua miệng (đường tiêu hoá).
- Xông hơi: Thuốc tác động qua đường hô hấp.
- Nội hấp hay lưu dẫn: Thuốc được hấp thụ vào trong tế bào và lưu dẫn trong cây.
- Thấm sâu: Thuốc thấm vào mô cây và diệt sâu hại sống trong, dưới những nơi dính thuốc.
Thuốc trừ bệnh:
- Tiếp xúc: Tiêu diệt nấm bệnh khi tiếp xúc với thuốc.
- Nội hấp, lưu dẫn: Thuốc được hấp thụ và lưu dẫn trong cây, tiêu diệt nấm bệnh đã xâm nhiễm vào trong mô cây.
- Thuốc trừ bệnh thường được sử dụng để phòng bệnh hoặc diệt trừ bệnh tùy thuộc vào tình hình bệnh trên cây trồng.
Thuốc trừ cỏ:
- Tiếp xúc: Diệt các bộ phận cây cỏ khi tiếp xúc trực tiếp với thuốc.
- Nội hấp hay lưu dẫn: Thuốc được cây cỏ hấp thụ và lưu dẫn đến các bộ phận khác để diệt trừ cỏ dại.
- Chọn lọc: Diệt cỏ dại nhưng không hại đến nhóm cỏ khác hoặc cây trồng.
- Không chọn lọc: Diệt tất cả các loại cỏ kể cả cây trồng.
Con Đường Xâm Nhiễm của Thuốc Bảo Vệ Thực Vật vào Cơ Thể Người, Động Vật
Có ba con đường xâm nhiễm của thuốc bảo vệ thực vật vào cơ thể người, động vật, bao gồm:
- Qua đường da: Khi tiếp xúc với thuốc. Dạng dầu hoặc bột nhão xâm nhiễm nhanh hơn dạng pha nước. Những bộ phận như mắt, màng nhĩ tai, da đầu và khu vực da non dễ bị thuốc xâm nhiễm hơn. Sau khi xâm nhiễm, thuốc đi vào máu và được dẫn truyền đến mọi nơi trong cơ thể.
- Qua đường hô hấp: Dạng bột mịn, dạng hơi hoặc dạng phun mù, hơi thuốc xâm nhiễm qua đường hô hấp; sau đó đi vào máu và được dẫn truyền đến phần còn lại của cơ thể.
- Qua đường miệng: Xâm nhiễm qua đường tiêu hoá khi nạn nhân uống, nuốt phải thuốc, hoặc từ tay nạn nhân bị nhiễm thuốc trong khi ăn uống, hút thuốc... Sau khi được hấp thụ, thuốc đi vào máu.
Mức Độ Nguy Hiểm Của Các Dạng Thuốc Bảo Vệ Thực Vật
Các dạng thuốc bảo vệ thực vật có mức độ nguy hiểm khác nhau đối với người và động vật. Mức độ nguy hiểm của thuốc bảo vệ thực vật giảm dần theo thứ tự sau:
- Dạng nhũ dầu (EC)
- Dạng dầu nhờn (Oil)
- Dạng dung dịch (SL)
- Dạng bột thấm nước (WP)/dạng huyền phù (SC)
- Dạng bột (D)
- Dạng hạt (GR, WG)
Độc Tính Của Thuốc Bảo Vệ Thực Vật
Thuốc bảo vệ thực vật có khả năng gây độc cho người, vật nuôi và môi trường. Độc tính của thuốc bảo vệ thực vật đối với người, vật nuôi phụ thuộc vào liều lượng mà cơ thể hấp thụ và tần suất tiếp xúc với thuốc. Chính hai tác nhân này sẽ dẫn đến hai kiểu ngộ độc thuốc bảo vệ thực vật: ngộ độc cấp tính và ngộ độc mãn tính.
- Ngộ độc cấp tính: Xẩy ra khi nạn nhân nhiễm một lượng thuốc bảo vệ thực vật với liều cao, ngay lập tức có biểu hiện ngộ độc hoặc biểu hiện ngộ độc xuất hiện trong vòng 24 giờ sau đó.
- Ngộ độc mãn tính: Là hậu quả sau khi nạn nhân nhiễm một lượng thuốc bảo vệ thực vật với liều thấp, nhiều lần, trong thời gian dài.
Triệu Trứng Ngộ Độc Thuốc Bảo Vệ Thực Vật
Triệu trứng ngộ độc thuốc bảo vệ thực vật có thể được chia thành ba mức độ như sau:
- Ngộ độc nhẹ: Đau đầu, buồn nôn, chóng mặt, mệt mỏi, có cảm giác ngứa (rát) da, mắt, mũi, cổ họng, tiêu chảy, vã mồ hôi, ăn không ngon miệng.
- Ngộ độc trung bình: Nôn mửa, mờ mắt, bụng đau quặn, mạch nhanh, khó thở, đồng tử mắt co lại, mồ hôi đầm, cơ run rẩy, quằn quại, mệt mỏi và đau đớn.
- Ngộ độc nặng: Co giật, thở yếu, không tỉnh táo, không bắt được mạch. Trong một số trường hợp, ngộ độc nặng có thể gây tử vong.
Cách Sử Dụng Thuốc Bảo Vệ Thực Vật Đúng Cách
Để đảm bảo an toàn và hiệu quả khi sử dụng thuốc bảo vệ thực vật, hãy tuân thủ theo các nguyên tắc sau:
- Đúng thuốc: Sử dụng đúng loại thuốc, dạng thuốc để phòng trừ đối tượng dịch hại.
- Đúng liều lượng, nồng độ: Pha thuốc đúng liều lượng hoặc nồng độ, phun đủ lượng nước thuốc cho 1 đơn vị diện tích như hướng dẫn trên nhãn thuốc.
- Đúng lúc: Sử dụng thuốc khi dịch hại còn ở diện hẹp và ở các thời kỳ dễ mẫn cảm với thuốc.
- Đúng cách: Phun, rải đều lượng nước, thuốc; đảm bảo hạt nước thuốc nhỏ, dính bám đều trên lá, thân cây trồng. Phun thuốc vào sáng sớm hoặc chiều mát. Không phun thuốc ngược chiều gió. Không phun thuốc khi cây đang ra hoa, thụ phấn.
Kết Luận
Hiểu biết về thuốc bảo vệ thực vật và cách sử dụng đúng là điều cực kỳ quan trọng để bảo vệ nông sản và đảm bảo an toàn cho người và động vật. Hãy tuân thủ đúng hướng dẫn và nguyên tắc sử dụng thuốc bảo vệ thực vật để đạt hiệu quả tốt nhất trong việc bảo vệ cây trồng và môi trường.