Dầu oliu - loại dầu từ cây oliu - là một thành phần phổ biến và được ưa chuộng trong việc chăm sóc sức khỏe. Với nhiều chất chống oxy hóa và chất béo có lợi, dầu oliu đã trở thành lựa chọn hàng đầu của nhiều người nhờ lợi ích về sức khỏe mà nó đem lại. Tuy nhiên, bạn đã từng tự hỏi dầu oliu có nguồn gốc từ đâu và được phân loại thế nào? Bài viết này sẽ giúp bạn hiểu rõ hơn về dầu oliu và những lợi ích đặc biệt của nó!
1. Mô tả về cây oliu
1.1. Nguồn gốc của cây oliu
Được trồng và sử dụng từ thời cổ đại, cây oliu đã trở thành biểu tượng văn hóa quan trọng. Trong văn học Hy Lạp, cây oliu đã xuất hiện từ rất xa xưa, và trong truyền thuyết Hy Lạp, có một nhân vật văn hóa mang tên Aristaeus, người được biết đến như một chuyên gia về nông nghiệp, chăn nuôi và trồng trọt cây oliu.
Cây oliu, có tên khoa học là Olea Europaea Oleaceae, là một loại cây gỗ, thường có chiều cao từ 20 - 25m và tuổi thọ kéo dài hàng trăm năm. Lá của cây oliu mọc đối xứng, có màu xanh thẫm. Hoa của cây nhỏ, màu trắng xanh và quả của nó được xếp vào loại quả mọng, có hình bầu dục. Quả oliu có màu xanh khi chưa chín và chuyển sang màu tím khi chín hoàn toàn.
Cây oliu thường được trồng ở khu vực Địa Trung Hải, Iran và các nước như Trung Quốc, Trung Mỹ, Hoa Kỳ và Úc. Thời gian thu hoạch của cây là từ 5 - 6 năm sau khi trồng. Cây oliu không chỉ được sử dụng để sản xuất dầu ô liu, mà quả oliu cũng được dùng trong các món ăn như pizza và salad.
1.2. Đặc điểm của cây oliu
Cây oliu thuộc nhóm cây gỗ, có lá xanh thẫm và hình bầu dục. Chiều cao của cây có thể lên đến 20 - 25m.
Quả oliu có hình bầu dục, khi chưa chín có màu xanh và khi chín có màu tím. Quả oliu thường được sử dụng khi đã chín hẳn.
2. Tổng quan về dầu oliu
2.1. Dầu oliu và phân loại
Dầu oliu có màu vàng nhạt đến vàng nhạt hơi xanh tùy thuộc vào loại và có vị hơi đắng. Hiện nay, dầu oliu được phân thành 4 loại:
-
Extra virgin: Là dầu oliu được ép lần đầu tiên và không qua bất kỳ quá trình xử lý nào. Dầu này giữ được những chất dinh dưỡng trong ô liu, có nồng độ axit nhỏ hơn 0,8%, giàu chất béo không bão hòa đơn, vitamin E và vitamin A, cũng như các chất chống oxy hóa khác.
-
Virgin: Là dầu oliu thu được sau một số quá trình cơ học và vật lý. Mặc dù có một số can thiệp trong quá trình sản xuất, nhưng chất lượng Virgin vẫn cao nhưng không bằng Extra virgin.
-
Pure: Là dầu oliu đã qua một số quá trình xử lý để loại bỏ tạp chất, nhưng đã mất độ tinh khiết cao.
-
Extra light/light hoặc Pomace: Là dạng dầu oliu có độ tinh khiết thấp nhất do đã qua nhiều quá trình chế biến. Loại dầu này được sử dụng để làm sáng các đồ vật bằng kim loại hoặc gỗ.
2.2. Thành phần hóa học của dầu oliu
Thành phần chính của dầu oliu là triacylglycerol, một loại chất béo. Ngoài ra, dầu oliu còn chứa một số thành phần khác như axit béo tự do, chất béo, phosphatides, sterol và chất tạo màu và hương vị.
Các triacylglycerol trong dầu oliu là nguồn năng lượng chính cho cơ thể. Các axit béo trong triacylglycerol này bao gồm acid stearic, acid oleic, acid linoleic, acid linolinic và acid palmitic.
3. Công dụng của dầu oliu
3.1. Chăm sóc sức khỏe
3.1.1. Cải thiện và tăng cường sức khỏe tim mạch
Dầu oliu là nguồn cung cấp axit béo tốt, đặc biệt là axit oleic. Nhiều nghiên cứu đã chỉ ra rằng dầu oliu có thể giúp kéo dài tuổi thọ và giảm nguy cơ tử vong do bệnh tim mạch.
Một nghiên cứu năm 2017 đã chỉ ra rằng polyphenol có trong dầu oliu có thể cải thiện chức năng tim mạch, giảm nguy cơ mắc bệnh tim mạch và xơ vữa động mạch. Bên cạnh đó, FDA và cơ quan An toàn thực phẩm Châu Âu cũng khuyến nghị mỗi ngày nên sử dụng khoảng 20g dầu ô liu để giúp giảm nguy cơ mắc các bệnh tim mạch.
3.1.2. Cải thiện nồng độ cholesterol trong cơ thể
Dầu oliu chứa các chất chống oxy hóa như oleocanthal và oleuropein, giúp giảm hàm lượng cholesterol xấu trong cơ thể bằng cách làm giảm sự oxy hóa của phân tử cholesterol LDL. Điều này giúp giảm nguy cơ mắc các bệnh tim mạch.
3.1.3. Dự phòng bệnh Alzheimer
Các nghiên cứu trên chuột đã chỉ ra rằng oleocanthal, một chất có trong dầu oliu, có khả năng làm giảm phát triển bệnh Alzheimer bằng cách làm di chuyển các protein bất thường ra khỏi não.
3.1.4. Hỗ trợ và cải thiện hệ tiêu hóa
Dầu oliu có khả năng bảo vệ gan khỏi tình trạng mất cân bằng oxy hóa. Ngoài ra, dầu oliu cũng có tác dụng hỗ trợ điều trị bệnh viêm ruột và bệnh viêm tụy cấp tính.
3.2. Chăm sóc da - tóc - móng
3.2.1. Dầu oliu giúp cấp ẩm cho da
Dầu oliu chứa vitamin E, giúp điều trị mụn viêm, mụn trứng cá và dưỡng ẩm cho làn da khô. Ngoài ra, dầu oliu cũng tăng độ đàn hồi và giúp ngăn chặn quá trình lão hóa da.
3.2.2. Điều trị tình trạng mụn trứng cá
Dầu oliu có khả năng kháng viêm và giúp điều trị mụn trứng cá. Ngoài ra, nó còn giúp làm mờ các vết thâm và sẹo do mụn gây ra.
3.2.3. Kích thích mọc tóc và dưỡng ẩm cho tóc
Dầu oliu giúp dưỡng ẩm cho tóc và tạo điều kiện tốt cho sự phát triển của tóc. Hàm lượng vitamin E trong dầu oliu cũng giúp ngăn ngừa tình trạng tóc chẻ ngọn và rụng tóc.
4. Cách sử dụng dầu oliu
Dầu oliu có thể được sử dụng để chăm sóc da, tóc và móng. Bạn có thể tạo mặt nạ dầu oliu bằng cách kết hợp với sữa chua và các thành phần khác để dưỡng ẩm cho da. Ngoài ra, dầu oliu cũng có thể được sử dụng để chăm sóc tóc chẻ ngọn bằng cách thêm vào kem dưỡng tóc.
Ngoài ra, dầu oliu cũng có thể được sử dụng trong chế biến thực phẩm tốt cho sức khỏe. Vì dầu oliu có nguồn gốc tự nhiên, nên nó rất tốt cho dạ dày và có thể thay thế dầu thực vật hoặc bơ trong các món ăn. Nó cũng có thể được sử dụng để trộn salad, làm nước sốt và tạo mùi cho các món ăn.
5. Một số điều cần lưu ý khi sử dụng dầu oliu
5.1. Tác dụng phụ
Dầu oliu khá an toàn khi sử dụng, tuy nhiên, nhưng vẫn có một số tác dụng phụ nhẹ có thể xảy ra như kích ứng da hoặc phản ứng dị ứng chậm. Bạn cũng cần lưu ý rằng hít phải phấn hoa của cây oliu có thể gây dị ứng đường hô hấp.
5.2. Các tương tác cần tránh
Dầu oliu có thể tương tác với một số loại thuốc, bao gồm thuốc điều trị bệnh đái tháo đường, thuốc hạ huyết áp và thuốc kháng đông máu. Do đó, nếu bạn đang sử dụng thuốc, hãy tham khảo ý kiến của bác sĩ để đảm bảo an toàn.
6. Lưu ý khi sử dụng
Dầu oliu có thể tăng nguy cơ xơ vữa động mạch và gây béo phì nếu sử dụng quá nhiều. Vì vậy, hãy sử dụng dầu oliu một cách hợp lý và không lạm dụng. Nếu bạn đang sử dụng dầu oliu trong thời gian mang thai hoặc cho con bú, hãy tham khảo ý kiến của bác sĩ.
Đối với mọi sản phẩm, dù hiệu quả như thế nào, chúng ta cũng cần sử dụng đúng và đủ để đảm bảo an toàn và hiệu quả. Dầu oliu không phải là ngoại lệ.