Cây khoai mì là một nguyên liệu phổ biến và có mặt trong nhiều món ăn hàng ngày của người Việt Nam. Ngoài giá trị dinh dưỡng đa dạng trong thành phần, cây khoai mì còn có những tác dụng tốt cho sức khỏe. Bài viết này sẽ giúp bạn khám phá công dụng và đặc điểm của nguồn dinh dưỡng tuyệt vời này.
Khoai mì là gì?
- Tên gọi khác: Sắn, củ mì,...
- Tên khoa học: Manihot esculenta Crantz.
- Họ khoa học: Thuộc họ Thầu dầu (Euphorbiaceae).
- Bộ phận dùng: Rễ, lá, vỏ thân - Radix, Folium et Cortex Manihotis Esculentae.
Đặc điểm sinh trưởng và thu hái
Đặc điểm sinh trưởng
Theo một số tài liệu, cách đây hơn 2000 năm, cây khoai mì có nguồn gốc từ các vùng nhiệt đới, đặc biệt là châu Mỹ với các quốc gia như Mexico, Brazil... và các vùng lân cận.
Đến cuối thế kỷ thứ XIX, loài này được trồng rộng rãi ở các khu vực châu Á như Trung Quốc, Mianma. Tại Việt Nam, cây khoai mì xuất hiện từ lâu trong nhân dân ở các tỉnh miền núi, Tây Nguyên, Bắc Bộ và các khu vực đồng bằng.
Khoai mì là loại cây sinh trưởng nhanh, thích hợp với điều kiện khí hậu nóng ẩm. Đất trồng cần tơi xốp và được xử lý trước khi trồng. Loài cây này có khả năng chịu hạn và thời tiết khắc nghiệt tốt.
Thu hái
Bộ phận được sử dụng nhiều nhất trong khoai mì là rễ củ, lá và vỏ thân. Thời gian trồng và thu hoạch khoai mì tùy thuộc vào vùng khí hậu. Để đạt chất lượng tốt, khoai mì cần được thu hoạch sau khoảng 6-12 tháng khi cây đã rụng hết lá và cây gần chín.
Giá trị dinh dưỡng của khoai mì
Theo nhiều tài liệu, khoai mì có giá trị dinh dưỡng phong phú. Củ khoai mì tươi chứa nhiều chất như nước, chất béo, carbohydrat, protein, chất vô cơ, canxi, phospho, thiamin, sắt,...
100g khoai mì luộc chứa năng lượng, carbohydrate, chất xơ, vitamin B1, B2, canxi, phospho, sắt, vitamin C,...
Lá khoai mì cũng chứa nhiều chất như protein, chất béo, nito, sợi, tro, sắt, HCN caroten, thiamin, riboflavin, niacin,...
Tác dụng của khoai mì
Nguồn năng lượng dồi dào
Khoai mì cung cấp lượng calo cao hơn nhiều so với các loại rau củ khác cùng trọng lượng. Tuy nhiên, việc sử dụng khoai mì với lượng vừa phải là quan trọng để tránh các tác dụng phụ như béo phì, bệnh tim mạch, huyết áp,...
Hỗ trợ tiêu hóa, ngăn ngừa táo bón
Khoai mì có chất xơ và tinh bột đề kháng, giúp tăng cường tiêu hóa và giảm viêm trong ruột. thực phẩm giàu chất xơ không hòa tan giúp giảm cảm giác thèm ăn và ngăn ngừa táo bón.
Thân thiện với mắt và tăng sức đề kháng
Khoai mì chứa các chất như riboflavin, vitamin A và các chất chống oxy hóa. Những chất này giúp giảm cơn đau đầu, cải thiện thị lực và tăng sức đề kháng.
Các tác dụng khác
Khoai mì còn có tác dụng giúp tăng sức đề kháng, ngăn ngừa lão hóa và hỗ trợ trong Y học cổ truyền.
Cách sử dụng khoai mì
Khoai mì có thể được chế biến thành nhiều món ăn khác nhau như luộc, chiên, nướng... và dùng với nhiều cách và liều lượng khác nhau. Rễ củ có thể dùng làm thực phẩm, nguyên liệu sản xuất glucose, dextrin và cồn.
Một số lưu ý khi sử dụng khoai mì
Độc tố HCN có thể tồn tại trong phần củ và lá của khoai mì, do đó, cần sơ chế và chế biến đúng cách để tránh ngộ độc. Khi sử dụng khoai mì chưa được nấu chín hoặc sống, có thể gây ngộ độc.
Cần tham khảo ý kiến chuyên môn và các y bác sĩ trước khi sử dụng khoai mì đối với những người dị ứng hoặc mẫn cảm với thành phần của khoai mì.
Một số bài thuốc từ khoai mì
Có thể sử dụng khoai mì để hỗ trợ tiêu hóa, giảm tiêu chảy hoặc dùng ngoài da để trị mụn nhọt.
Khoai mì trong ẩm thực thế giới
Ở Nam Mỹ, khoai mì được sử dụng trong nhiều món ăn phong phú. Ở châu Phi, khoai mì trở thành một phần không thể thiếu trong đời sống của người dân. Ở châu Á, khoai mì được sử dụng để chế biến các món ăn độc đáo và đa dạng.
Nói chung, khoai mì là một nguyên liệu an toàn và bổ dưỡng nếu được chế biến và sử dụng đúng cách. Tuy nhiên, cần hạn chế lượng sử dụng để tránh các tác dụng không mong muốn.